Brahmapuranamu
Chapters
త్రయోవింశో7ధ్యాయః భూర్ఛువ స్సువరాదిలోకవర్ణనమ్‌ మునయ ఊచుః- కధితం భవతా సర్వ మస్మాకం సకలం తథా | భువర్లోకాదికాన్‌లోకాన్‌ శ్రోతుమిచ్చామహే వయమ్‌ || 1 తథైవ గ్రహసంస్థానం ప్రమాణాని యధాతథా | సమాచక్ష్వ మమాభాగ యథావ ల్లోమహర్షణ || 2 ఓ లోమహర్షణ! నీవు సర్వమును మాకు దెలిపితివి. భువర్లోకము మొదలగు లోకములను, గ్రహసంస్థానమును వాని ప్రమాణమును తెలుపుము. అని మునులడుగ లోమహర్షణు డిట్లనియె. రవిచంద్రమసోర్యా వన్మయూ ఖై రవభాస్యతే | ససముద్రసరిచ్ఛైలా తావతీ పృథివీ స్శృతా || 3 యావత్ర్పమాణా పృథివీ విస్తారపరిమండలా | సభ స్తావ త్ర్పమాణం హి విస్తారపరిమండలమ్‌ || 4 భూమే ర్యోజనలక్షేతు సౌరం విప్రాస్తు మండలమ్‌ | లక్షే దివాకరాచ్చాపి మండలమ్‌ శశినః స్థితమ్‌ || 5 పూర్ణే శతసహస్రేతు యోజనానాం నిశాకఠాత్‌ | నక్షత్రమండలం కృత్స్న ముపరిష్ట్పాత్రకాశ##తే || 6 ద్విలక్షే చో త్తరే విప్రా బుధో నక్షత్రమండలాత్‌ | తావత్ర్పమాణభాగేతు బుధస్యా ప్యుశనాఃస్థితః || 7 అంగారకో7పి శుక్రస్య తత్ర్పమాణ వ్యవస్థితః | లక్షద్వయేసు భౌమస్య స్థితో దేవ పురోహితః || 8 సౌరి ర్భృహస్పతే రూర్ధ్వం ద్విలక్షే సమవస్థిత | ప ప్తర్షిమండలం తస్మా ల్లక్షమేకం ద్విజో త్తమాః || 9 ఋషిభ్యస్తు సహస్రాణాం శతా దూర్ధ్వం వ్యవస్థితః ః మేధీభూతః సమస్తస్య జ్యోతిశ్చక్రస్య వైధ్రువః || 10 త్రైలోక్యమేత త్కధితం సంక్షేపేణ ద్విజోత్తమాః | ఇజ్యాఫలస్య భూ రేషా ఇజ్యా చాత్ర ప్రతిష్ఠితా || 11 సూతుడిట్లనియె- సూర్యచంద్రుల కిరణ ప్రసారము కలదాక సముద్ర శైలపరివృతమైయున్న ప్రదేశము పృథివీమండలము, భూమియెక్క విస్తారమెంతో దానికిమీదనున్న అంతరిక్షవిస్తారము నంతే. భూమికి లక్షయోజనములలో సౌరమండల మున్నది. దానికి లక్ష యోజనములలో చంద్ర మండల మున్నది. దానికి లక్ష యోజనములమీద నక్షత్రమండల మున్నది. ఆ నక్షత్ర మందలమునకు రెండు లక్షల యోజనములలో నుత్తరమున బుదుడు కలడు. అతనికంతే దూరములో శుక్రుడు, అంతే దూరములో అంగారకుడు (కుజుడు)గలరు. అక్కడకు రెండు లక్షల యోజనముల దూరములో బృహస్పతియు ఆటకు- రెండు లక్షల యోజనములలో శని ఆమీద లక్ష యోజనములలో సప్తర్షిమండలము దానికి లక్షయోజనములలో జ్యోతిశ్చక్రమునకెల్ల కేంద్రదస్థానమై ధ్రువ మండలము నున్నవి. ఈ యంతరిక్షలోకము జ్యోతిర్మండలము. ఇది యజ్ఞఫలమునకు స్థానము. ఇజ్య(యజ్ఞము) ఇందు బ్రతిష్ఠితమై యున్నది. ''క్షిప్రంహి మానుషే లోకే సిద్ధిర్భవతి వర్మజా'' మనుష్యలోకమున కర్మఫలసిద్ధి వేగముగ గల్గును. ధ్రవాదూర్ధ్వం మహర్లోకో యత్రతే కల్పవాసినః | ఏకయోజనకోటౌతు మహర్లోకో విధీయతే || 12 ద్వే కౌట్యౌతు జనో లోకో యత్రతే బ్రహ్మణ స్సుతాః | సునందనాద్యాః కధితా విప్రా శ్చామలచేతసః || 13 చతుర్గుణోత్తరం చోర్ధ్వం జనలోకా త్తపః స్మృతమ్‌ | వైరాజా యత్ర తే దేవాః స్థితా దేహవివర్జితాః || 14 షడ్గుణన తపోలోకా త్సత్యలోకో విరాజతే | ఆవునర్మారకం యత్ర సిద్ధాదిముని సేవితమ్‌ || 15 ధ్రువలోకమునకు మీద నొకకోటియోజనములలో కల్పాంతజీవులు నివసించు మహర్లోక మున్నది. దానిపై రెండు కోట్ల యోజనములలో జనోలోక మున్నది. అది బ్రహ్మ మానస పుత్రులు నిర్మల చిత్తుల చిత్తులునైన సనకసనందనాదు లుండెడి స్థానము జనోలోకమునకు పై నెనిమిది కోట్ల యోజనములలో తపోలోక మున్నది. అచట వైఠాజులను దేహరహితులైన [విదేహులు] దేవతలు నివసింతురు. తపోలోకమునకు పై నాఱు యోజనములలో సత్యలోకము విరాజిల్లు చున్నది. అచట సిద్ధాది మునులుందురు. అది అపునర్మారకము తిరిగి మరణ ధర్మము లేని పుణ్యలోకము బ్రహ్మ లోకము. పాదగమ్యం తు యత్కించి ద్వస్త్వస్తి పృథివీమయమ్‌|స భూర్లోకః సమాఖ్యాతో విస్తారో7స్య మయోదితః || 16 భూమిసూర్యాంతరం యత్తు సిద్ధాది మునిసేవితమ్‌ | భువర్లోకస్తు సో7ప్యుక్తో ద్వితీయో మునిసత్తమాః || 17 ధ్రువ సూర్యాంతరం యత్తు నియుతాని చతుర్దశ | స్వర్లోక స్సో7పి కథితో లోక సంస్థాన చింతకైః || 18 త్రైలోక్యమేతత్కృతకం విపై#్రశ్చ పరిపఠ్యతే | జన స్తప స్తథా సత్య మితి చాకృతకం త్రయమ్‌ || 19 కృతకాకృతకో మధ్యే మహర్లోక ఇతి స్మృతః | శూన్యోభవతి కల్పాంతే యో7యం నచ వినశ్యతి || 20 పాదగమ్యమైన భూభాగమంతయు భూలోకము. దీని విస్తారము చెప్పబడెను. భూమికిని, సిద్ధాదిమునిసేవితమైన సూర్యలోకమునకు నడిమిభాగము భువర్లోకము[అంతరిక్షము]అని చెప్పబడును, ఇది రెండవలోకము. సూర్యునకు థ్రువుసకును నడుమగల చతుర్దశ నియుత(లక్ష)పరిమాణమైన లోకము స్వర్లోకము. ఈ మూడులోకములకు కృతకము (కర్మసంపాద్యము)లను పేరు గలదు. ఆ మీదు జనసపస్సత్య లోకములు మూడును ఆకృతకము లనబడును. కృతకాకృతముల నడిమిభాగము మహర్లోకము. దీనికి కృతకాకృతకమని పేరు. ఇది కల్పాంతమందు శూన్యమగును. కాని నశింపదు. ఏతే సప్తమహాలోకా మయా వః కథితా ద్విజాః | పాతాళాని చ సపై#్తవ బ్రహ్మాండసై#్యష విస్తరః || 21 ఏతదండకటాహేన తిర్యగూర్ధ్వ మధస్తథా | కపిత్థస్య యథాబీజం సర్వతో వై సమావృతమ్‌ || 22 దశోత్తరేణ పయసా ద్విజా శ్చాండం చ తద్వృతమ్‌ | స చాంబు పరివారో7సౌ వహ్నినా వేష్టితో బహిః || 23 వహ్నిస్తు వాయునా వాయుర్విప్రాస్తు నభసా7వృతః | ఆకాశోపి మునిశ్రేష్ఠా మహతా పరివేష్టితః || 24 దశో త్తరా ణ్యశేషాణి విప్రా శ్చైతాని సప్తవై | మహాంతం చ సమావృత్య ప్రధానం సమవస్థితమ్‌ || 25 అనంతస్య న తస్యాంతః సంఖ్యానం చాపి విద్యతే | తదనంత మసంఖ్యాతం ప్రమాణనాపి వై యతః || 26 హేతుభూత మశేషస్య ప్రకృతిః సా పరా ద్విజాః | అండానాం తు సమస్రాణాం సహస్రా ణ్యయుతాని చ 27 ఈదృశానాం తథా తత్ర కోటికోటిశతాని చ | దారు ణ్యగ్ని ర్యథా తైలం తిలే తద్వ త్పుమా నిహ || 28 ప్రధానే7వస్థితో వ్యాపీ చేతనాత్మని వేదనః | ప్రథానం చ పుమాంశ్చైవ సర్వభూతానుభూతయా || 29 విష్ణుశక్త్యా ద్విజశ్రేష్ఠా ధృతౌ సంశ్రయధర్మిణౌ | తయో సై#్సవ పృథగ్భావే కారణం సంశ్రయస్యచ || 30 బ్రాహ్మణులారా! సప్తమహాలోకములు, సప్తపాతాళములు నాచే చెప్పబడినవి. ఇది బ్రహ్మాండముయొక్క విస్తృతి. అండకటాహముతో క్రింద మీద నడుమ వ్యాపించి వెలగపండు విత్తనమువలె నుండునది బ్రహ్మాండము. దీనికి పదిరెట్లు విరివిగల యుదకము వహ్నిచే నావరింపబడి యున్నది. అయ్యగ్ని వాయువుచే, నది యాకాశముచే నాకాశము మహత్తత్వముచే పదేసిరెట్లు పరిమాణముగల దానితో నావరింపబడి యున్నది. మహత్తత్వము నావరించి ప్రధానమున్నది. అది అనంతము. దానికి లెక్కలేదు. అది సమస్తసృష్టికి హేతువైన పరాప్రకృతి. ఇట్టి అనంత కోటికోటి ప్రకృతులందు దారువునందగ్నివతె నువ్వులందు తైలమువలె చేతనాత్మకమై పురుషతత్వము-అనగా పరబ్రహ్మవస్తువు ప్రధానమందువ్యాపించియున్నది.ఈప్రధానము పురుషతత్వము సర్వభూతముల యనుబూతిలో నున్న విష్ణుశక్తిచే ధరింపబడి పరస్పరాశ్రయధర్మము కలవియైయున్నవి. ఆరెంటి పృథగ్భావమునకు, సంశ్రయమునకు ఆ విష్ణుశ క్తియే కారణము. క్షోభకారణభూతా చ సర్గకాలే ద్విజో త్తమాః | యథా శైత్యం జలే వాతో బిభర్తి కణికాగతమ్‌ || 31 జగ చ్ఛక్తి స్తథా విష్ణోః ప్రధాన పురుషాత్మకమ్‌ | యథా చ పాదపో మూలస్కంధశాఖాదిసంయుతః || 32 ఆద్యబీజా త్ర్పభవతి; బీజాన్యన్యాని వై తతః | ప్రభవంతి తత స్తేభ్యో భవం త్యన్యే పరే ద్రుమాః || 33 తే7పి త ల్లక్షణద్రవ్యకారణానుగతా ద్విజాః | ఏవ మవ్యాకృతా త్పూర్వం జాయంతే మహదాదయః || 34 విశేషాంతా స్టత స్తేభ్యః సంభవంతి సురాదయః | తేభ్యశ్చ పుత్రా స్తేషాం తు పుత్రాణాం పరమే సుతాః || 35 బీజా ద్వృక్ష ప్రరోహేణ యధా నాపచయ స్తరోః | భూతానాం భూతసర్గేణ నైవా స్త్యపచయ స్తథా || 36 సంనిధానా ద్యధా77కాశకాలాద్యాః కారణం తరోః | త థైవాపరిణామేన విశ్వస్య భగవా న్హరిః || 37 వ్రీహిబీజే యథా మూలం నాళం పత్రాంకురౌ తథా | కాండ కోశా స్తథా పుష్పం క్షీరం తద్వచ్చ తండులమ్‌|| 38 తుషాః కణాశ్చ సంతో వై యాం త్యావిర్భావ మాత్మనః|ప్రరోహహేతు సామగ్ర్య మాసాద్య మునిసత్తమాః || తథా కర్మ స్వనేకేషు దేవాద్యా స్తనవః స్థితాః | విష్ణుశక్తిం సమాసాద్య ప్రరోహ ముపయాంతి వై || 40 స చ విష్ణుః పరం బ్రహ్మ యతః సర్వమిదం జగత్‌ | జగచ్చ యో యత్ర చేదం యస్మి న్విలయ మేష్యతి|| 41 తద్ర్బహ్మ పరమం ధామ సదసత్పరమం పదమ్‌ | యస్య సర్వ మభేదేన జగ దేత చ్చరాచరమ్‌ || 42 స ఏవ మూలప్రకృతి ర్వ్యక్తరూపీ జగచ్చ సః | తస్మిన్నేవ లయం సర్వం యాతి తత్ర చ తిష్ఠతి || 43 కర్తా క్రియాణాం స చ ఇజ్యతే క్రతుః స ఏవ తత్కర్మఫలం చ తస్య యత్‌ | యుగాది యస్మాచ్చ భ##వే దశేషతో హరే ర్నకించి ద్వ్యతిరిక్త మస్తి తత్‌ || 44 ఇతి శ్రీ మహాపురాణ ఆదిబ్రాహ్మే భూర్భువస్స్వరాది కీర్తనం నామ త్రయోవింశో7 ధ్యాయః సృష్టికాలమందు విష్ణుశక్తియైన మాయ(ప్రకృతి)యే కారణరూపమైన తత్త్వమునందు క్షోభకు కారణమగును. అదేప్రథమ స్పందనము. ఈశక్తి, వాయువు నీటి బిందువులందలి చలువను భరించినట్లు, ప్రధాన పురుషాత్మకమై యీజగత్తును భరించును. చెట్టు, మొదలు స్కంధము (బోదె) కొమ్మలు రెమ్మలు ఆకులతో మొదటి విత్తనమునుండి పుట్టును. ఆచెట్టునుండిమఱల విత్తనము పుట్టును. ఈక్రమమునందు పుట్టినచెట్లు మొదలయిన వాని లక్షణములు తత్తద్రవ్యముల కారణముల ననుసరించి యున్నట్లే యీ జగత్పరంపర (బీజపరంపర) అనంతమైన జగత్కారణమైన విష్ణువు ననుసరించి యుండును. ఆ విష్ణువే యవ్యాకృతతత్త్వము. ఆబీజమునుండియేమహత్తు అహంకారము సమష్టిమనస్సుమొదలగునవి వ్యాకృతమగుచున్నవి. (అవ్యాకృతమునే యవ్యక్తమని వ్యాకృతమును వ్యక్తమని శాస్త్రము వ్యవహరించినది). అహంకార తత్త్వము నుండి దేవవర్గము తత్పుత్రులు పౌత్రులు జనించిరి. బీజమునుండి మొలక మొలక నుండి వృక్షము తద్భాగములు పుట్టినపుడు బీజాదులకు నాశము లేనట్లు భూతలపరిణామమువలన మూలభూతముల కపచయములేదు. వృక్షమునకు నాకాశము కాలము మొదలైన ద్రవ్యములు సన్నిధాన మాత్రమున కారణమైనట్లు సర్వసాక్షియయిన భగవంతునిసన్నిధాన మాత్రమున బొడమెడి నామరూపాత్మక వివిధసృష్టివలన సఠ్వాధిష్ఠానమైనభగవత్తత్త్వమునకు నుపచయాపచయములు లేవు. హరి పరిణామము లేకుండగనే కారణమగుచున్నాడు. ధాన్యపుగింజలో మూలము కాడ మొలక ఆకు కోశము పువ్వు క్షీరము, ధాన్యము బియ్యము ఊక తవుడు మొదలైన పదార్థములు (అవ్యక్తముగ) ఇమిడియుండి తరువాత వ్యక్తమైనట్లు పరమాత్మయందు సృష్టికారణసామగ్రియయిన అనేక కర్మబీజములు దేవాద్యుపాధులు జీపశరీరమును నిండియుండి విష్ణుశక్తిలన యప్పరమాత్మనుండి యావిర్భావమును బొందుచున్నవి. కావున నీజగమెల్ల పుట్టిపెరిగి. లయించుటకు హేతువైన విష్ణువే పరబ్రహ్మ మనబడును. అదియే పరంధామము, పరమపదము, సదసద్రూపము ననబడు పరతత్త్వము. చరాచరమైన యీ జగత్తు అభేదదృష్టిచేత నతడే యగును. మూలప్రకృతియు, వ్యక్తరూపమగు జగత్తును నతడే. ఆతనియందే సర్వము నిలుచు చున్నధి, లయించుచున్నది. యజ్ఞకర్త యజ్ఞము యజ్ఞమునయజింపబడువారు యజ్ఞభోక్త యజ్ఞఫలము నాతడే. సర్వ స్వరూపుడయిన నతనినుండియే యుగాది కాలగణనమేర్పడినది. ఆ హరికి వ్యతిరి క్తమయిసదే కొంచెములేదు. ఇది బ్రహ్మపురాణమున భూర్భువస్స్వరాదికీర్తనమను ఇరువదిమూడవ అథ్యాయము