Sri Sivamahapuranamu-I
Chapters
అథ ద్వితీయోsధ్యాయః శివపురాణ పరిచయము సూత ఉవాచ | సాధు పృష్టం సాధవో వసై#్త్రలోక్య హితకారకమ్‌ | గురుం స్మృత్వా భవత్స్నే హాద్వక్ష్యే తచ్ఛృణుతాదరాత్‌ ||
1 వేదాంత సార సర్వస్వం పురాణం శైవముత్తమమ్‌ | సర్వాఫ°ఘోద్ధారకరం పరత్ర పరమార్థదమ్‌ ||
2 కలికల్మష విధ్వంసి యస్మిన్‌ శివయశః పరమ్‌ | విజృంభ##తే సదా విప్రాశ్చతుర్వర్గ ఫలప్రదమ్‌ ||
3 తస్యాధ్యయన మాత్రేణ పురాణస్య ద్విజోత్తమాః | సర్వోత్తమస్య శైవస్య తే యాస్యంతి సుసద్గతిమ్‌ ||
4 సూతుడిట్లు పలికెను- ఓ సాధువులారా! మీకు, ముల్లోకములకు హితమును కలిగించే యుక్తమగు ప్రశ్నను అడిగితిరి. గురువును స్మరించి, మీ యందలి మైత్రివలన చెప్పెదను గాన, ఆదరముతో వినుడు (1). శివపురాణము నందు ఉపనిషత్సారమంతయూ గలదు. ఇది ఉత్తమమైన పురాణము. సర్వ పాపరాశుల నుండి మానవుల నుద్ధరించి, దేహత్యాగానంతరము పరమ పురుషార్థమగు మోక్షము నిచ్చును (2). ఓ విప్రులారా! దీని యందు కలిదోషములను వినాశము చేయునట్టియు, ధర్మార్థ కామమోక్షములనే నాల్గు పురుషార్థములను ఇచ్చునట్టియు, సర్వోత్కృష్టమైన శివుని కీర్తి అంతటా విజృంభించి యుండును(3). ఓ బ్రాహ్మణోత్తములారా! ఈ పురాణమును అధ్యయనము చేసినంత మాత్రాన, మానవులు సర్వశ్రేష్ఠుడగు శివభక్తుడు పొందే ఉత్తమగతిని పొందగలరు (4). తావద్విజృంభ##తే పాపం బ్రహ్మహత్యా పురస్సరమ్‌ | యావచ్ఛివపురాణం హినోదేష్యతి జగత్యహో ||
5 తావత్కిల మహోత్పాతాః సంచరిష్యంతి నిర్భయాః | యావచ్ఛివపురాణం హినోదేష్యతి జగత్యహో ||
6 తావత్సర్వాణి శాస్త్రాణి వివదంతి పరస్పరమ్‌ | యావచ్ఛివ పురాణం హి నోదేష్యతి జగత్యహో ||
7 తావత్స్వరూపం దుర్బోధం శివస్య మహతామపి | యావచ్ఛివ పురాణం హి నోదేష్యతి జగత్యహో ||
8 శివపురాణము లోకములో ప్రచారమును పొందునంతవరకు మాత్రమే బ్రహ్మహత్యాది పాపములు ప్రబలియుండును. ఏమి ఆశ్చర్యము! (5). శివపురాణము లోకప్రియము కానంతవరకు మాత్రమే, ఘోరవిపత్తులు నిరాటంకముగా సంభవించును(6).శివపురాణము జనాదరణ పొందనంత వరకు మాత్రమే, శాస్త్రములన్నియూ ఒకదానితో నొకటి పోటీ పడుచుండును (7). అంతవరకు మాత్రమే శివుని తత్త్వము మహాత్ములకు కూడ తెలియ రాకుండ నుండును(8). తావద్యమ భటాః క్రూరాః సంచరిష్యంతి నిర్భయాః | యావచ్ఛివ పురాణం హినోదేష్యతి జగత్యహో || 9 తావత్సర్వ పూరాణాని ప్రగర్జంతి మహీతలే | యావచ్ఛివ పూరాణం హినోదేష్యతి జగత్యహో || 10 తావత్సర్వాణి తీర్థాని వివదంతి మహీతలే | యావచ్ఛివ పురాణం హినోదేష్యతి జగత్యహో || 11 తావత్సర్వాణి మంత్రాణి వివదంతి మహీతలే | యావచ్ఛివ పురాణం హినోదేష్యతి మహీతలే || 12 తావత్సర్వాణి క్షేత్రాణి వివదంతి మహీతలే | యావచ్ఛివ పురాణం హినోదేష్యతి మహీతలే || 13 శివపురాణము లోకములో తన మహిమను చూపనంతవరకు మాత్రమే, ఈ లోకములో క్రూరులగు యమభటులు నిర్భయముగ సంచరించెదరు (9); ఇతర పురాణములన్నియూ గర్జించుచుండును (10); పుణ్యతీర్థము లన్నియు పరస్పరము తగవులాడును (11); మంత్రములన్నియూ ఒకదానితో మరియొకటి పోటీపడును (12) ; పుణ్యక్షేత్రము లన్నియూ పరస్పరము స్పర్థను కలిగియుండును (13). తావత్సర్వాణి పీఠాని వివదంతి మహీతలే| యావచ్ఛివ పురాణం హి నోదేష్యతి మహీతలే || 14 తావత్సర్వాణి దానాని వివదంతి మహీతలే | యావచ్ఛివ పురాణం హి నోదేష్యతి మహీతలే || 15 తావత్సర్వే చ తే దేవా వివదంతి మహీతలే | యావచ్ఛివ పురాణం హినోదేష్యతి మహీతలే || 16 తావత్సర్వే చ సిద్ధాంతా వివదంతి మహీతలే | యావచ్ఛివ పురాణం హినోదేష్యతి మహీతలే || 17 శివ పురాణము యొక్క మహిమ లోకములో ప్రకటము కానంత వరకు మాత్రమే, సర్వపీఠములు, సర్వదానములు, సర్వదేవతలు మరియు సర్వ సిద్ధాంతములు ఒకదానితో మరియొకటి గొప్పదనము కొరకై తగవులాడును (14-17). అస్య శైవపురాణస్య కీర్తన శ్రవణాత్‌ ద్విజాః | ఫలం వక్తుం న శక్నోమి కార్త్‌ స్న్యేన మునిసత్తమాః || 18 తథాపి తస్య మహాత్య్యం వక్ష్యే కించిత్తు వోsనఘాః | చిత్తమాధాయ శృణుత వ్యాసేనోక్తం పురా మమ || 19 ఏత చ్ఛివ పురాణం హిశ్లోకం శ్లోకార్థమేవ చ | యః పఠేద్భక్తి సంయుక్తస్స పాపాన్మచ్యతే క్షణాత్‌ || 20 ఏత చ్ఛివ పురాణం హియః ప్రత్యహమతంద్రితః | యథాశక్తి పఠేద్భక్త్యాస జీవన్ముక్త ఉచ్యతే || 21 ఏత చ్ఛివ పురాణం హి యో భక్త్యార్చ యతే సదా | దినే దినేsశ్వమేధస్య ఫలం ప్రాప్నోత్య సంశయమ్‌ || 22 ఏత చ్ఛివ పురాణం యస్సాధారణ పదేచ్ఛయా | అన్యతః శృణుయాత్సోsపి మత్తో ముచ్యేత పాతకాత్‌ || 23 ఓ ద్విజులారా! ఈ శివపురాణమును చెప్పుట వలన, వినుట వలన లభించే ఫలమును నేను పూర్తిగా చెప్పజాలను (18). ఓ ముని శ్రేష్ఠులారా! అయిననూ, నేను దాని మహాత్మ్యమును కొంతవరకు చెప్పెదను. ఓ పుణ్యాత్ములారా! మీరు మనస్సును లగ్నము చేసి వినుడు. దీనిని పూర్వము నాకు వ్యాసుడు చెప్పియుండెను (19). ఈ శివపురాణములోని ఒక శ్లోకమును గాని, దానిలో సగభాగమును గాని ఎవరైతే భక్తితో పఠించునో, అట్టి వ్యక్తి క్షణములో పాపము నుండి విముక్తుడగును (20). ఈ శివపురాణమును ఎవరైతే ప్రతిదినము సోమరితనమును వీడి శక్తి మేరకు భక్తితో పఠించెదరో, అట్టివాడు జీవన్ముక్తు డనబడును (21). ఈ శివపురాణమును ఎవరైతే ప్రతిదినము భక్తితో పూజించునో, వానికి అశ్వమేధయాగమును చేసిన ఫలము లభించుననుటలో సందియము లేదు (22). ఈ శివపురాణమును ఎవరైతే లౌకికమగు పదవిని గోరి, ఇతరుని నుండి వినునో, అట్టి పదవీకాంక్ష గల వ్యక్తి కూడ పాపము నుండి విముక్తుడగును (23). ఏత చ్ఛివ పురాణం యో నమస్కుర్యాద దూరతః | సర్వదేవార్చన ఫలం స ప్రాప్నోతి న సంశయః || 24 ఏత చ్ఛివ పురాణం వై లిఖిత్వా పుస్తకం స్వయమ్‌ | యో దద్యాచ్ఛివభ##క్తే భ్యస్తస్య పుణ్యఫలం శృణు || 25 అధీతేషు చ శాస్త్రేషు వేదేషు వ్యాకృతేషు చ | యత్ఫలం దుర్లభం లోకే తత్ఫలం తస్య సంభ##వేత్‌ || 26 ఏత చ్ఛివ పురాణం హి చతుర్దశ్యాముపోషితః | శివభక్త సభాయాం యో వ్యాకరోతి స ఉత్తమః || 27 ప్రత్యక్షరం తు గాయత్రీ పురశ్చర్యాఫలం లభేత్‌ | ఇహ భుక్త్వాsఖిలాన్‌ కామానంతే నిర్వాణతాం వ్రజేత్‌ || 28 ఉషోషితశ్చతుర్దశ్యాం రాత్రౌ జాగరణా న్వితః | యః పఠేచ్ఛృణుయాద్వాపి తస్య పుణ్యం వదామ్యహమ్‌ || 29 కురుక్షేత్రాది నిఖిల పుణ్యతీర్థేష్వనేకశః | ఆత్మతుల్యధనం సూర్యగ్రహణ సర్వతోముఖే || 30 విప్రేభ్యో వ్యాసముఖ్యేభ్యో దత్త్వా యత్ఫలమశ్నుతే | తత్ఫలం సంభ##వేత్తస్య సత్యం సత్యం న సంశయః || 31 ఎవరైతే ఈ శివపురాణము దగ్గరకు వచ్చి నమస్కరించునో, వానికి దేవతల నందరిని పూజించిన ఫలము లభించుననుటలో సందియము లేదు (24). ఈ శివపురాణమును ఎవరైతే స్వయముగా వ్రాసి, శివభక్తులకు ఇచ్చునో, అట్టివాని పుణ్యఫలమును వినుము (25). శాస్త్రములను, వేదములను అధ్యయనము చేసి, ప్రవచనము చేయుట వలన ఇహలోక దుర్లభ##మైన ఎట్టి ఫలము లభించునో, వానికి అట్టి ఫలము లభించును (26). ఎవరైతే చతుర్థశినాడు ఉపవాసము చేసి శివభక్తుల సభలో ఈ శివపురాణమును ప్రవచనము చేయునో, అట్టి ఉత్తముడు (27) పలికే ప్రతి అక్షరమునకు గాయత్రీ మంత్రపురశ్చరణ (అక్షరలక్షలను జపించుట) యొక్క ఫలమును పొందును. మరియు, ఈ లోకములో కామనల నన్నిటినీ అనుభవించి, దేహపాతము తరువాత మోక్షమును పొందును(28). ఎవరైతే, చతుర్దశినాడు ఉపవాసముండి, రాత్రి జాగరణము చేసి, దీనిని చదువునో, లేదా వినునో, అట్టి వానికి లభించు పుణ్యమును వివరించెదను (29). కురుక్షేత్రము మొదలగు పుణ్యతీర్థములలో సంపూర్ణ సూర్యగ్రహణము నాడు అనేక పర్యాయములు తన బరువుతో సమానమైన ధనమును (30), వ్యాసుడు మొదలగు బ్రాహ్మణులకు ఇచ్చినచో ఏ ఫలము లభించునో, ఆ ఫలము ఈతనికి లభించును. ఇది ముమ్మాటికీ సత్యము. సందేహము లేదు (31). ఏత చ్ఛివ పురాణం హి గాయతే యో హ్యహర్నిశమ్‌ | ఆజ్ఞాం తస్య ప్రతీక్షేరన్‌ దేవా ఇంద్రపురోగమాః || 32 ఏత చ్ఛివ పురాణం యః పఠన్‌ శృణ్వన్‌ హి నిత్యశః | యద్యత్కరోతి సత్కర్మ తత్కోటి గుణితం భ##వేత్‌ || 33 సమాహితః పఠేద్యస్తు తత్ర శ్రీ రుద్రసంహితామ్‌ | స బ్రహ్మఘ్నెsపి పూతాత్మా త్రిభిరేవ దినైర్భవేత్‌ || 34 తాం రుద్రసంహితాం యస్తు భైరవప్రతిమాంతికే | త్రిః పఠేత్‌ ప్రత్యహం మౌనీ స కామాన ఖిలాన్‌ లభేత్‌ || 35 తాం రుద్రసంహితాం యస్తు స పఠేద్వట బిల్వయోః | ప్రదక్షిణాం ప్రకుర్వాణో బ్రహ్మహత్యా నివర్తతే || 36 ఈ శివపురాణమును రాత్రింబవళ్లు గానము చేయువాని ఆజ్ఞ కొరకు ఇంద్రాది దేవతలు వేచియుందురు (32). ఈ శివపురాణమును నిత్యము పఠించే, వినే వ్యక్తి ఏ పుణ్యకార్యమును చేసిననూ, దాని ఫలము కోటి రెట్లు అగును (33). దాని యందలి రుద్రసంహితను మనస్సు లగ్నముచేసి పఠించే వ్యక్తి బ్రహ్మహత్యను చేసిన వాడైననూ మూడురోజులలోనే పవిత్రమైన అంతఃకరణము కలవాడగును (34). ఎవరైతే ఆ రుద్రసంహితను ప్రతిదినము మౌనియై మూడు పర్యాయములు భైరవ (శివుని ఒకానొక రూపము) ప్రతిమ వద్ద పఠించునో, వానికి కామనలన్నియూ లభించును (35). ఎవరైతే మర్రిచెట్టును, మారేడు చెట్టును ప్రదక్షిణము చేస్తూ, ఆ రుద్రసంహితను పఠించునో, అట్టివాని బ్రహ్మహత్యాదోషము తొలగిపోవును (36). కైలాస సంహితా తత్ర తతోsపి పరమా స్మృతా | బ్రహ్మస్వరూపిణీ సాక్షాత్ర్పణవార్థ ప్రకాశికా || 37 కైలాస సంహితాయాస్తు మహాత్మ్యం వేత్తి శంకరః | కృత్స్నం తదర్ధం వ్యాసశ్చ తదర్ధం వేద్మ్యహం ద్విజాః || 38 తత్ర కించిత్‌ ప్రవక్ష్యామి కృత్స్నం వక్తుం న శక్యతే | యద్‌ జ్ఞాత్వా తత్‌ క్షణాల్లోకశ్చిత్త శుద్ధి మవాప్నుయాత్‌ || 39 దానిలోని కైలాస సంహిత ఇంకనూ పవిత్రమైనది. సాక్షాత్తుగా వేదము ఆ సంహితగా రూపుదాల్చినది. దానిలో ఓంకారము యొక్క అర్థము నిరూపింపబడినది (37). కైలాస సంహిత యొక్క పూర్ణమాహాత్మ్యమును శంకరుడు యెరుంగును. దానిలో సగము వ్యాసునకు తెలియును. ఓ బ్రాహ్మణులారా! వ్యాసునకు తెలిసిన దానిలో సగము నాకు తెలియును (38). నేను దానిలో కొంత చెప్పెదను. పూర్తిగా చెప్పుట సంభవము కాదు. ఆ సంహితను యెరింగిన మరుక్షణులో మానవుడు చిత్తశుద్ధిని పొందును (39). న నాశయతి యత్పాపం సా రౌద్రీ సంహితా ద్విజాః | తన్న పశ్యామ్యహం లోకే మార్గమాణోsపి సర్వదా || 40 శివేనోపనిషత్సింధు మంథానోత్పాదితాం ముదా | కుమారాయార్పితాం తాం వై సుధాం పీత్వాsమరో భ##వేత్‌ || 41 బ్రహ్మహత్యాది పాపానాం నిష్కృతిం కర్తుముద్యతః | మాసమాత్రం సంహితాం తాం పఠిత్వా ముచ్యతే తతః || 42 దుష్ర్పతిగ్రహ దుర్భోజ్య దురాలాపాది సంభవమ్‌ | పాపం సకృత్‌ కీర్తనేన సంహితా సా వినాశ##యేత్‌ || 43 శివాలయే బిల్వవనే సంహితాం తాం పఠేత్తు యః | స తత్ఫల మవాప్నోతి యద్వాచో sపిన గోచరే || 44 సంహితాం తాం పఠన్‌ భక్త్యా యః శ్రాద్ధే భోజయేత్‌ ద్విజాన్‌ | తస్య యే పితరస్సర్వే యాంతి శంభోః పరం పదమ్‌ || 45 చతుర్దశ్యాం నిరాహారో యః పఠేత్సంహితాం చ తామ్‌ | బిల్వమూలే శివస్సాక్షాత్స దేవైశ్చ ప్రపూజ్యతే || 46 ఓ బ్రాహ్మణులారా! ఆ రుద్ర సంహిత నాశనము చేయలేని పాపము లోకములో ఎంత వెదికినా నాకు కనబడలేదు (40).శివుడు ఉపనిషత్తులనే సముద్రమును మథించగా పుట్టిన రుద్రసంహిత అనే అమృతమును కుమారస్వామికి అర్పించెను. ఆ అమృతమును పానము చేసినవాడు (అనగా రుద్రసంహితను పఠించినవాడు) అమరుడగును (41). బ్రహ్మహత్య మొదలగు పాపముల నుండి నిష్కృతిని గోరు వ్యక్తి నెలరోజులు ఆ సంహితను పఠించినచో, పాపముల నుండి విముక్తి కలుగును (42).ఈ సంహితను ఒక్కసారి పఠించినచో, దుష్టదానములను స్వీకరించిన పాపము, తినకూడని ఆహారమును తినిన పాపము, పలుకకూడని పలుకులను పలికిన పాపము ఇత్యాది పాపములు నశించును (43). శివాలయములోని మారేడు వనములో ఆ సంహితను పఠించువానికి కలుగు ఫలము మాటలతో వర్ణించుట అసంభవము (44). ఎవరైతే శ్రాద్ధము నందు ఆ సంహితను భక్తితో పఠిస్తూ, బ్రాహ్మణులకు భోజనము పెట్టునో, వాని పితరులందరు శివుని పరమపదమును పొందెదరు (45). ఎవరైతే చతుర్దశినాడు ఉపవాసముండి, మారేడు చెట్టు మూలమునందు ఆ సంహితను పఠించునో, అట్టి వ్యక్తి సాక్షాత్తు శివుడే. దేవతలు కూడ ఆతనిని పూజింతురు (46). అన్యాపి సంహితా తత్ర సర్వకామ ఫలప్రదా | ఉభే విశిష్టే విజ్ఞేయే లీలా విజ్ఞానపూరితే || 47 తదిదం శైవమాఖ్యాతం పురాణం వేదసమ్మితమ్‌ | నిర్మితం తచ్ఛివేనైవ ప్రథమం బ్రహ్మసంమితమ్‌ || 48 విద్యేశం చ తథా రౌద్రం వైనాయక మథౌమికమ్‌ | మాత్రం రుద్రైకాదశకం కైలాసం శతరుద్రకమ్‌ || 49 కోటి రుద్ర సహస్రాద్యం కోటిరుద్రం తథైవ చ | వాయవీయం ధర్మసంజ్ఞం పురాణమితి భేదతః || 50 దాని యందు కోరిన ఫలముల నన్నిటినీ ఇచ్చే మరికొన్ని సంహితలు కూడ గలవు. ముఖ్యముగా శివుని లీలలను వర్ణించిన రెండు సంహితలు చాల గొప్పవి (47).ఈ శివపురాణము వేదముతో సమానమైనదని చెప్పబడును. వేదతుల్యమగు దీనిని ముందుగా శివుడే నిర్మించెను (48). దీని యందు విద్యేశ్వర, రుద్ర, వినాయక, ఉమా, మాతృ, ఏకాదశ రుద్ర, కైలాస, శతరుద్ర (49), కోటిరుద్ర, సహస్ర కోటిరుద్ర, వాయు, ధర్మసంహితలు అనే ఖండములు గలవు (50). సంహితా ద్వాదశ మితా మహాపుణ్యతరా మతా | తాసాం సంఖ్యాం బ్రువే విప్రాః శృణుతాదరతోsఖిలమ్‌ || 51 విద్యేశం దశసాహస్రం రుద్రం వైనాయకం తథా | ఔమం మాతృపురాణాఖ్యం ప్రత్యేకాష్టసహస్రకమ్‌ || 52 త్రయోదశ సహస్రం హి రుద్రైకాదశకం ద్విజాః | షట్‌ సహస్రం చకైలాసం శతరుద్రం తదర్ధకమ్‌ || 53 కోటిరుద్రం త్రిగుణిత మేకాదశ సహస్రకమ్‌ | సహస్ర కోటి రుద్రాఖ్య ముదితం గ్రంథసంఖ్యయా || 54 వాయవీయం భాబ్ధిశతం ధర్మం రవి సహస్రకమ్‌ | తదేవం లక్ష సంఖ్యాకం శైవం సంఖ్యావిభేదతః || 55 ఈ పన్నెండు సంహితలు మహాపుణ్యప్రదములు. ఓవిప్రులారా! వాటిలోని శ్లోకసంఖ్యను చెప్పెదను. ఆదరముతో సంపూర్ణముగా వినుడు (51). విద్యేశ్వర సంహితలో పదివేలు, రుద్ర, వినాయక, ఉమా, మాతృ సంహితలలో ఒక్కొక్కటి ఎనిమిది వేలు (52). ఏకాదశ రుద్ర సంహితలో పదమూడువేలు, కైలాస సంహితలో ఆరువేలు, శతరుద్ర సంహితలో మూడువేలు (53), కోటి రుద్ర సంహితలో తొమ్మిదివేలు, సహస్ర కోటి రుద్రసంహితలో పదకొండువేలు (54), వాయు సంహితలో నాలుగువేలు, ధర్మసంహితలో పన్నెండువేలు, వెరసి లక్షశ్లోకములు ఈ శివపురాణములో గలవు (55). వ్యాసేన తత్తు సంక్షిప్తం చతుర్వింశత్స హస్రకమ్‌ | శైవం తత్ర చతుర్థం వై పురాణం సప్త సంహితమ్‌ || 56 శివే సంకల్పితం పూర్వం పురాణం గ్రంథసంఖ్యయా | శతకోటి ప్రమాణం హి పురా సృష్టౌ సువిస్తృతమ్‌ || 57 వ్యస్తేsష్టాశధా చైవ పురాణ ద్వాపరాదిషు | చతుర్లక్షేణ సంక్షిప్తే కృతే ద్వైపాయనాదిభిః || 58 ప్రోక్తం శివపురాణం హి చతుర్వింశత్సహస్రకమ్‌ | శ్లోకానాం సంఖ్యయా సప్తసంహితం బ్రహ్మసమ్మితమ్‌ || 59 వ్యాసుడు దానిని సంక్షేపము చేసి, ఏడు సంహితలు, ఇరువది నాలుగువేల శ్లోకములు గల శివపురాణమును నిర్మించెను. ఆది పురాణములలో నాల్గవది (56). శివుడు సృష్ట్యాది యందు వందకోట్ల శ్లోకములతో కూడిన, మిక్కిలి విస్తృతమైన ఒకే పురాణమును నిర్మించెను(57). ద్వాపరాది యుగములలో దానిని కృష్ణద్వైపాయనాది మహర్షులు నాలుగు లక్షల శ్లోకములకు కుదించి, పద్ధెనిమిది పురాణములుగా విభాగము చేసిరి (58).వేదతుల్యమగు శివపురాణములో ఏడు సంహితలు, ఇరువది నాలుగువేల శ్లోకములు గలవు (59) విద్యేశ్వరాఖ్యా తత్రాద్యా రౌద్రీ జ్ఞేయా ద్వితీయకా | తృతీయా శతరుద్రాఖ్యా కోటిరుద్రా చతుర్థకా || 60 పంచమీ చైవ మౌమాఖ్యా షష్ఠీ కైలాస సంజ్ఞికా | సప్తమీ వాయవీయాఖ్యా సపై#్తవం సంహితా మతాః|| 61 స సప్త సంహితం దివ్యం పురాణం శివసంజ్ఞకమ్‌ | వరీవర్తి బ్రహ్మతుల్యం సర్వోపరి గతిప్రదమ్‌ || 62 ఏత చ్ఛివ పురాణం హి సప్త సంహితమాదరాత్‌ | పరిపూర్ణం పఠేద్యస్తు స జీవన్ముక్త ఉచ్యతే || 63 శ్రుతిస్మృతి పురాణతి హాసాగమశతాని చ | ఏత చ్ఛివ పురాణస్య నార్హంత్యల్పాం కలామపి || 64 దాని యందు మొదటిది విద్యేశ్వర సంహిత. రెండవది రుద్రసంహిత. మూడవది శతరుద్ర సంహిత. నాల్గవది కోటిరుద్ర సంహిత (60). ఐదవది ఉమాసంహిత. ఆరవది కైలాస సంహిత. ఏడవది వాయుసంహిత (61). ఏడు సంహితలతో కూడినది, వేదముతో సమానమైనది, సర్వశ్రేష్ఠమగు మోక్షరూప సద్గతిని ఇచ్చునది, దివ్యమైనది అగు శివపురాణము సర్వోత్కర్షగా నున్నది (62). ఏడు సంహితలతో కూడిన ఈ శివపురాణమును పూర్తిగా పఠించు వ్యక్తి జీవన్ముక్తుడగును (63). శ్రుతులు,స్మృతులు, పురాణములు, ఇతిహాసములు, అగమములు వందలాదియైననూ ఈ శివపురాణము యొక్క మహిమలో చిన్న అంశమునకైననూ సాటిరావు (64), శైవం పురాణ మమలం శివకీర్తితం తత్‌ వ్యాసేన శైవప్రవణన సంగృహీతమ్‌ | 65 సంక్షేపతః సకల జీవగణోపకారే తాపత్రయఘ్న మతులం శివదం సతాం హి || వికైతవో ధర్మ ఇహ ప్రగీతో వేదాంత విజ్ఞానమయః ప్రధానః | అమత్సరాంతర్బుధ వేద్య వస్తు సత్‌ క్ల్‌ ప్త మత్రైవ త్రివర్గయుక్తమ్‌ || 66 శైవం పురాణతిలకం ఖలు సత్పురాణం వేదాంత వేద విలసత్పర వస్తుగీతమ్‌ | యో వై పఠేచ్చ శృణుయాత్పరమాదరేణ శంభుప్రియస్స హి లభేత్పరమాం గతిం వై || 67 ఇతి శ్రీ శివ మహా పురాణ విద్యేశ్వర సంహితాయాం ద్వితీయోsధ్యాయః (2) శివ నిర్మితమైన ఈ పవిత్ర పురాణమును శివభక్తాగ్రగణ్యుడగు వ్యాసుడు గ్రహించి, సర్వమానవాళికి ఉపకారమును చేయగోరి, సంక్షిప్తము చేసెను. సాటిలేని ఈ పురాణము ఆధిదైవిక, ఆదిభౌతిక, ఆధ్యాత్మిక దుఃఖములను పోగొట్టి, సత్పురుషులకు మంగళముల నిచ్చును (65). దీనియందు ప్రధానముగా ఉపనిషత్ర్పతిపాదితమైన మోక్షధర్మము నిర్దుష్టముగా ప్రతిపాదింపబడినది. మాత్సర్యము లేని బుద్ధితో విద్వాంసులు తెలియదగిన పరమాత్మ తత్త్వము, శ్రేష్ఠమగు మంత్రములు, మరియు ధర్మార్థ కామములనే పురాషార్థములు కూడ దీని యందు వర్ణింపబడినవి (66). పురాణములలో శ్రేష్ఠమైన ఈ శివపురాణములో, ఉపనిషత్తుల యందు, వేదము నందు ప్రతిపాదింపబడే పరమాత్మతత్త్వము గానము చేయబడినది. దీనిని గొప్ప ఆదరముతో పఠించువాడు శివుని ప్రీతికి పాత్రుడై పరమగతిని పొందును (67). శ్రీ శివ మహా పురాణములో విద్యేశ్వర సంహిత యందు రెండవ అధ్యాయము ముగిసినది.