మూ || బ్రహ్మోవాచ -

శ్రుణుపుత్ర ప్రవక్ష్యామి రహస్యం పరమంమతం | ఏతే బ్రహ్మవిదః ప్రోక్తాః చాతుర్విద్యామహాద్విజాః || 1 ||

స్వాధ్యా యాశ్చవషట్‌ కారాః స్వధాకారాశ్చనిత్యశ | రామాజ్ఞా పాలకాశ్చైవ హనుమద్భక్తి తత్పరాః || 2 ||

ఏకదాతుతతోదేవా బ్రహ్మాణం సముపాగతాః | బ్రాహ్మణాన్‌ ద్రష్టు కామాస్తే బ్రహ్మవిష్ణుపురోగమాః || 3 ||

తాన్‌ దేవానాగతాన్‌ దృష్ట్వా స్వస్థానాచ్చలితాస్తుతే | అర్ఘ్యపాద్యం పురస్కృత్యమధుపర్కంత థైవచ || 4 ||

పూజయిత్వాతతో విప్రాదేవాన్‌ బ్రహ్మపురోగమాన్‌ | బ్రహ్మాగ్ర ఉపవిష్టాస్తే వేదాసుచ్చార యన్తిహి || 5 ||

సంహితాంచ వదంచైవ క్రమం ఘనంతథైవచ | ఉచ్చైః స్వరేణ కుర్వీత ఋచాంఋగ్వేద సంహితాం || 6 ||

సామగాశ్చ ప్రకుర్వంతి స్తోత్రాణి వివిధానిచ | శాస్త్రాణి చతధాయా జ్యాపురోనువాక్యాస్తథా || 7 ||

చతురక్షరం పరంచైవ చతురక్షరమేవచ | ద్వ్యక్షరంచ తథా పంచాక్షర ద్వ్యక్షరమేవచ

ఏతత్‌ యజ్ఞ స్వరూపంచ యోజపేత్‌ జ్ఞాన పూర్వకం || 8 ||

అంతే బ్రహ్మపదప్రాప్తిః సత్యం సత్యం వదామ్యహం | ఏకాగ్రమనసాః సర్వే వేదపారరతాద్విజాః || 9 ||

తేషామంగనాదేశేషు కండూయంతేకచాన్‌ మృగాః | బ్రాహ్మణా వేదమాతాంచ జవంతివిధిపూర్వకం || 10 ||

హస్తె ధృతాంశ్చతైర్దర్భాన్‌ భక్షంతేమృగపోతకాః | నిర్వైరంతంతదాదృష్ట్వాఆశ్రమంగృహమేధినాం || 11 ||

తుతుషుఃపరమందేవాఊచస్తూచపరస్పరం | త్రేతాయుగమిదానీంచసర్వేధర్మపరాయణాః || 12 ||

కలిర్దుష్టస్తధాప్రోక్తఃఖింకరిష్యతిపావకః | చాతుర్విద్యాన్‌సమాహూయూచుస్తేత్రఏవచ || 13 ||

వృత్యర్థంభవతాంచైవత్రైవిద్యానాంతథైవచ | విభాగంవఃప్రదాస్యమోయథావత్‌ప్రతిపాల్యతాం || 14 ||

యేవణిజఃపురాప్రోక్తాఃషట్‌త్రింశచ్చసహస్రకాః | త్రిసహస్రాస్తుత్రైవిద్యాదశపంచసహస్రకాః || 15 ||

చాతుర్విద్యాస్తథాప్రోక్తాఃఅన్యోన్యంవృత్తిమాశ్రితాః | సత్రిభాగాస్తుత్రైవిద్యాఃచతుర్భాగాస్తుచాత్రిణః || 16 ||

వణిజాంగృహమాగత్యపౌరోహిత్యస్యనిత్యశః | భాగంవిభజ్యసంప్రాపుఃకాజేశేనవినిర్మితాః || 17 ||

పరస్పరంనవివాహః చాతుర్విద్యత్రివిద్యయోః | చాతుర్విద్యామయాప్రోక్తాఃత్రివిద్యాస్తుతథైవచ || 18 ||

త్రైవిభాగేనత్రైవిద్యాఃచతుర్భాగేనచాత్రిణః | ఏవంజ్ఞాతివిభాగస్తుకాజేశేనవినిర్మితః || 19 ||

కృతకృత్యాస్తుతేవిపరాఃప్రణముఃతాన్‌సురోత్తమాన్‌ | వృత్తిందత్వాతతోదేవాఃస్వస్థానంచవ్రతస్థిరే || 20 ||

తా || బ్రహ్మవచనము - ఓ పుత్ర ! పరమరహస్యమైనవిషయాన్నిచెబుతాను. విను ఈ బ్రహ్మవిదులుచాతుర్విద్యులు, మహాద్విజులుఅనిపిలుపబడ్డారు. (1) ప్రతిరోజు, స్వాధ్యాయమువషట్‌కారము హవనము) స్వధాకారములుచేస్తారు. రామాజ్ఞ పాలకులు, హనుమద్భక్తితత్పరులు. (2) ఒకసారిదేవతలుబ్రహ్మదగ్గరకువచ్చారు. వారుబ్రాహ్మణులనుచూడదలిచారు. బ్రహ్మవిష్ణువులుముందున్నారు (3) వచ్చిన ఆదేవతలనుచూచివారుతమస్థానములనుండిలేచారు. అర్ఘము, పాద్యము, మధువర్కముఇచ్చి (4) పూజించిఆపిదపవిప్రులుబ్రహ్మమొదలుగాగలదేవతలఎదుట, బ్రహ్మముందుకూర్చొని వారు వేదమలనుచ్చరించసాగారు.(5) సంహిత, పదము, క్రమము, ఘన వీటిని ఉచ్చైఃస్వరముతో ఋక్కులను, ఋగ్వేద సంహితము చదువసాగారు. (6) సామగులు వివిధసోత్రములనుచేయసాగారు. శాస్త్రములు, యాజకులు,పురోను వాక్యములుపఠించసాగారు. (7) చతురక్షరము(యజామహే) చతురక్షరము (అనుశ్రౌషట్‌) ద్వ్యక్షరము (యజ) పంచాక్షరము (యేయజామహె),ద్వ్యక్షరము (వౌషట్‌) వీటినిఈయజ్ఞ స్వరూపాన్ని జ్ఞానపూర్వకముగాజపించినవారు. (8) చివరబ్రహ్మపదప్రాస్తినిపొందుతారు. ఇదినిజమునిజము, నేనుచెబుతున్నాను.అందరు బ్రాహ్మణులు ఏకాగ్రమైనమనస్సుతో వేదపాదరతులైనారు (9) వారిఅంగణములలోమృగములువెంట్రుకలనుగోక్కుంటున్నాయి. బ్రాహ్మణులు వేదమాతను విధిపూర్వకముగాజపిస్తున్నారు (10) మృగముల పిల్లలువారు, వారుచేతధరించినదర్భలనుతింటున్నాయి. అప్పుడు శత్రుత్వంలేకుండాఉన్నఆగృహమేధులఆశ్రమాలనుచూచి (11) దేవతలెంతోఆనందించారు వారిట్లాపరస్పరంఅనుకొన్నారు. ఇప్పుడుత్రేతాయుగము. అందరుధర్మపరాయణులు (12) కలిదుష్టుడుఅనిఅన్నారు పాపుడైనాతడుఏంచేస్తాడు. చాతుర్విద్యులనుపిలిచిఆముగ్గురుఇట్లాఅన్నారు (13) మీకు, త్రైవిద్యులకువృత్తికొరకుఏర్పరుస్తున్నాము మీకువిభాగంకల్పిస్తు న్నాము. ఉన్నదున్నట్టుగారక్షించుకోండి (14) ఇతఃపూర్వముముప్పదిఆరువేలవణిజులుఅనిఏదిచెప్పామో,త్రైవిద్యులు మూడు వేలన్నామో, పదిహేనువేల (15) చాతుర్విద్యులున్నారో పరస్పరముమీమీవృత్తులనాశ్రయించి, త్రైవిద్యులుమూడు భాగములు, అత్రులు, (ఇతరులు, త్రైవిద్యులుకానివారు,) నాల్గుభాగములు (16) వణిజుల ఇంటికివచ్చి, ప్రతిరోజు పౌరోహిత్యం నిర్వహించిభాగంపంచుకొనిపొందాలి. ఇవికాజేశులుఏర్పరిచారు. (17) చాతుర్విద్య, త్రివిద్యులకుపరస్పరమువివాహము లేదు. చాతుర్విద్యలు, త్రివిద్యలునాచేచెప్పబడ్డాయి (18) మూడుభాగాలతో త్రైవిద్యులు, ఇతరులు నాల్గుభాగాలతో అనిజ్ఞాతివిభాగాన్నికాజేశులుఏర్పరచారు. (19) ఆవిప్రులుకృతకృత్యులై ఆదేవతలనునమస్కరించారు. వృత్తినికల్పించి, దేవతలు తమస్థానములకుబయలుదేరారు. (20)

మూ || పంచపంచాశత్‌గ్రామాణాంతేద్విజాశ్చనివాసినః | చతుర్విద్వాస్తుతేప్రోక్తాఃతదాదితుత్రివిద్యకాః || 21 ||

చాతుర్విద్యస్యగోత్రాణిదశపంచతదైవచ | భారద్వాజఃతథావత్సఃకౌశికః8కుశఏవచ || 22 ||

శాండిల్యః5కశ్యపశ్చైవగౌతమశ్చాదనస్తథా8 | జాతూకర్ణ్యఃతథాకుంతోవశిష్ఠో 11 ధారణస్తధా || 23 ||

ఆత్రేయోర్మాండిలశ్చైవ 14 లౌగాక్షశ్చ 15 తతఃపరం | స్వస్థానానాంచనామానిప్రవక్ష్యామ్యనుపూర్వశః || 24 ||

సీతాపురంచశ్రీక్షేత్రం2మగోడీచ 3 తథాస్మృతా | జ్యేఠలోజస్తధాచైవశేరథాచతతఃపరం || 25 ||

ఛేదేతాలీవనోడీచగోవ్యందలీతదైవచ | కటాంచోషలీచైవకోహెచంచందనస్తథా || 26 ||

థలగ్రామశ్చసోహంచహాథంజంకవడవాణకం | ప్రజన్‌హోరీచవనోడీచఫీణాంవగోలందృణస్తథా || 27 ||

ధలజాచారణంసిద్ధాభాలజాశ్చతతఃపరం | మహోవీఆఈయామలీఆగోధరీఆమతఃపరం || 28 ||

వారసుహాలీతధాచైవమానాజాసానదీయాస్తథా | ఆనందీయాపాటడీఅటీకోలీయాతతఃపరం || 29 ||

గంభీధణీఆమాత్రాచనాతమోదాస్తథైవచ | వలోలారాంత్యజాశ్చైవరూపోలాబోధణీచవై || 30 ||

ఛత్రోటాఅలుఏవాచవానతడీఆమతఃపరః | జాషానణాగోతీయాచ, చరణీయాదుధీయాస్తథా || 31 ||

హోలోలావైహోలాచఅసాలానాలాడాస్తథా | దేహోలోసౌహాసీయాచనంహాలీయాస్తథైవచ || 32 ||

స్వస్థానంపంచపంచాశత్‌గ్రామాఏతేహ్యానుక్రమాత్‌ | దత్తారామేణవిధివత్‌కృత్వావిప్రేభ్యఏవచ || 33 ||

అతఃపరంపరవక్ష్యామిస్వస్థానస్యచగోత్రజాన్‌ | తథాహిపరవరాంశ్చైవయథావత్‌విధిపూర్వకం || 34 ||

జ్ఞాత్వాతుగోత్రదేవీంచతధాప్రవరమేవచ | స్వస్థాసంజాయతేచైవద్విజాఃస్వస్థానవాసినః || 35 ||

నారదఉవాచ -

కథంచజాయతేగోత్రంకథంతుజ్ఞాయతేకులం | కథంవాజ్ఞాయతేదేవీతద్వదస్వయంధార్థతః || 36 ||

బ్రహ్మోవాచ -

సీతాపురంతుప్రధమంప్రవరద్వయమేవచ | కుశవత్సౌతథాచాత్రమయాతేపరికీర్తితౌ || 37 ||

1 శ్రీక్షేత్రేద్వితీయంచైవగోత్రాణాంత్రయమేవచ | ఛాందనసస్తథావత్సస్తృతీయం కుశ##మేవచ || 38 ||

తృతీయంముద్గలంచైవకుశభారద్వాజమేవచ 3 | శోహోలీచచతుర్థంవైకుశప్రవరమేవచ ||39 ||

జ్యేష్ఠలాపంచమశ్చైవవత్సకుశౌప్రకీర్తితౌ 5 | శ్రేయస్థానంహిషష్ఠంవైభారద్వాఃకుశస్తథా || 40 ||

తా || ఏబదిఐదుగ్రామములలోఆబ్రాహ్మణులునివసించేవారు. నాటినుండివారుచాతుర్విద్యులనిత్రివిద్యులని పిలువ బడ్డారు. (21) చాతుర్విద్యులగోత్రాలుపదిహేను, భారద్వాజుడు, వత్సుడు, కౌశికుడు, 3 కుశుడు (22) శాండిల్యుడు 5 కశ్యపుడు గౌతముడు, ఛాదనుడు 8 జాతూకర్ణులుకుంతుడు వసిష్ఠుడు || ధారణుడు (23) ఆత్రేయుడు, మాండిలుడు 14 లౌగాక్షుడు 15అని. వారివారిస్థానములనామములనువరుసగాచెబుతాను. (24) సీతాపురము, శ్రీక్షేత్రము, మగోడీ, జ్యేఠలోజ, శేరద, ఛేదము, తాలి, పనోడీ, గోప్యందలీ, కంటాచోషలీ, కోహెచం చందనము, ధలగ్రామము, సోహం,హాథం జం, కవడవాణకము, ప్రజన్‌హోరీపనోఢీ ఫీణాం, వగోలం, దృణము (27) థలజం, చారణం, సిద్ధం, భాలజ, మహోవీ, ఆఈయా, మలీఆ, గోధరీ, ఆమత (28) వాఠనుహాలీ, యాణజ, సానదీయఆనందీయ, పాటడీ ఆ టికోలీయ (29) గంభీ, ధణీఆ, మాత్రనాతయోర, వలోల, రాత్యంజ, రూపోలా, బోథణీ (30) ఛత్రోటా, ఆలుఏవా, వాసతడీ, ఆమత, జాషానణా, గోతీయ, చరణీయ, దుధీయ (31) హాలోల, వైహోల, అసాల, నాలాడ, దేహోల, సౌహాసీయ, సంహాలీయ (32) ఏ బది ఐదుగ్రామములు వరుసగావారిస్వస్థానము రాముడు విధిప్రకారము బ్రాహ్మణులకుఇచ్చాడు (33) ఇకమీదట స్వస్థానము లందలి గోత్రజులను చెబుతాను. అట్లాగే ప్రవరలను విధిపూర్వకముగాఉన్నదున్నట్లుచెబుతాను (34) గోత్రదేవిని, అట్లాగే ప్రవరనుతెలుసుకొని ద్విజులుస్వస్థానమందున్నవారుస్వస్థానమందుజన్మిస్తారు. (35) నారదుని వచనము - గోత్రమెట్లా పుడుతుంది. కులము ఎట్లా తెలుసుకోబడుతుంది. దేవిఎట్లాతెలుసుకోబడుతుంది. ఉన్నదున్నట్లుగా చెప్పండి అనగా (36) బ్రహ్మవనము - సీతాపురము మొదటరెండు ప్రవరలదేకుశ, వత్సులు అనినాతోచెప్పబడ్డారు. (37) శ్రీక్షేత్రంరెండవది ఇక్కడమూడుగోత్రములవారు, ఛాందనస, వత్స,కుశులు (38) ముద్గల, కుశభారద్వాజులదిమూడవది శోహోలి నాల్గవది కుశప్రవరకులది (39) జ్యేష్ఠల ఐదవదివత్సకుశులని చెప్పబడ్డారు. శ్రేయస్థానముఆరవది భారద్వాజ,కుశులది (40)

మూ || దంతాలీసప్తముంచైవభారద్వాజఃకుశస్తధా 1 | వటస్థానమష్టమంచనిబోధనుతసత్తమ || 41 ||

తత్రగోత్రంకుశంకుత్సంభారద్వాజంతతైవచ | రాజ్ఞఃపురంనవమంచభారద్వాజప్రవరమేవచ 9 || 42 ||

కృష్టవాటందశముంచైవకుశప్రవరమేచ |దహలోడమేకాదశంవత్సప్రవరమే వహి || 43 ||

చేఖలీద్వాదశంపౌకకుశప్రవరమేవచ || 44 ||

చాంచోదఖే1 2దేహోలోడీఆత్రయశ్చవత్సకుత్సకవ్చైవ|భారద్వాజీకోణాయాచభారద్వాజగోలందృణాశకుస్తధా || 45 ||

ధలత్యజాద్వయేచైవకుశధారణమేవచ | నారణసిద్ధాచస్వస్థానంకుత్సంగోత్రంప్రకీర్తితం || 46 ||

భాలజాంకుత్సవత్సౌచమోహోవీఆకుశస్తథా | ఈయాశ్లీఆశాండిలశ్చగోధరీపాత్రమేవచ || 47 ||

ఆనందీయాద్వేచైవభారద్వాజశాండిలశ్చైవపాటడీఆకుశ##మేవచ || 48 ||

వానండీఆశ్చైవజాస్వకౌత్సమణావత్సాత్రేయోగీతాఆకుశగౌతమౌ || 49 ||

చరణీఆభారద్వాజఃదుధీఆధారణసాహిఅహోసోన్నామాండిల్యస్తధా || 50 ||

వైలోలాహుశ##శ్చైవ అసాలాకుశ##శ్చైవధారణాచద్వితీయకం || 51 ||

నాలోలావత్సధారణీయాచదేలోలాకుత్సమేవచ | సోహాసీయాభారద్వాజకుశవత్సమేవచ || 52 ||

నుహాలీఆవత్సంవైప్రోక్తంగోత్రాణియధాక్రమం | మయాప్రోక్తానిచైవాత్రస్వస్థానానియధాక్రమం || 53 ||

శీతవాడియాయేప్రోక్తాఃకుశోవత్సస్తదైవచ | విశ్వామిత్రోదేవరాతఃతృతీయోదలమేవచ|| 54 ||

భార్గవచ్యవనాప్పవానౌర్వజమదగ్నిరేవచ | వచార్దశేషాపుటలాగోత్రదేవ్యఃప్రకీర్తితాః || ఇతిప్రథమంగోత్రం || 55 ||

శ్రీక్షేత్రంద్వితీయంప్రోక్తంగోత్రద్వితయమేవచ | ఛాందసనస్తధావత్సందేవీద్వితయమేవచ || 56 ||

ఆంగిరసాంబరీషశ్చ¸°వనాశ్వస్తథైవచ | భృగుచ్యవన ఆప్నువానౌర్వజమదగ్నిమేవచ || 57 ||

దేవీభట్టారికాప్రోక్తాద్వితీయాశేవలాతథా | ఏతద్వంశోద్భవాయేచశృణుతాస్మునిసత్తమ || 58 ||

సక్రోధనాఃసదాచారాఃశ్రౌతస్మార్తక్రియాపరాః | పంచయజ్ఞరతానిత్యంసంబంధంసమాశ్రితాః

క్షతజ్ఞాఃక్రతుజాశ్చైవతేసర్వేనృపసత్తమాః || ఇతిద్వితీయగోత్రం || || 59 ||

తృతీయంమగోడోఆవైగోత్రద్వితయమేవచ | భారద్వాజస్తధాకుత్సందేవీద్వితయమేవచ || 60 ||

తా || దంతాలిఏడవదిభారద్వాజకుశులదివటస్థానము ఎనిమిదవది. (41) అక్కడకుశకుత్సభరద్వాజ గోత్రములు. తొమ్మిదవదిరాజపురము, భరద్వాజప్రవరకము (42) పదవదిదకృష్ణపటము కుశప్రవరము. పదకొండవది దహలోడమువత్స ప్రవరము (43) చేఖలీపన్నెండవది పౌకకుశప్రవరము (44) చాంచోదఖము, దేహోలోడి, ఆత్రయ వత్సకుత్సకులు, భారద్వాజీకోణమువారు, భారద్వాజ, గోలందృణాశకులు, (45) థలత్యజులు ఇద్దరుకుశ, ధారణులు, నారణసిద్ధం స్వస్థానంగాగలవారు కుత్సగోత్రీకులు (46) భాలజులుకుత్సవత్సులుమోహోవీలు ఆకుశులు. ఈ యాశ్లీఆలుశాండిలులు, గోధరీపాత్రులు (47) ఆనందీయులుఇద్దరుభారద్వాజ శాండిలులు, పాటడీఆలు,కుశులు (48) వాసండీఆలు జాస్వులు కౌత్సమణులు వత్సఆత్రేయులు, గీతులు ఆకుశగౌతములు (49) చరణీఆలు భారద్వాజులు. దుధీఆధారణనులు, సోన్నామాండిల్యులు (50) వైలోలులు, హుశులు, అసాలులుకుశులుధారణులు (51) నాలోలులువత్సధారణీయులు, దేలోలులుకుత్సులు, సోహాసీయులు, భారద్వాజకుశవత్సులు (52) సుహాలీఆలువత్సులు క్రమముగా గోత్రములుచెప్ప బడ్డాయి. యధాక్రమముగాస్వస్థానములునాచేచెప్పబడ్డాయి. (53) శీతవాడీయులనిచెప్పబడ్డవాళ్ళు కుశవత్సులు. విశ్వా మిత్రుడు, దేవరాతుడు, మూడవధిదలము (54) భార్గవచ్యవనఆప్నువానఔర్వజమదగ్నులు, పచార్దశేషపుటలులు గోత్ర దేవ్యులుగాచెప్పబడ్డారు (55) అనిఇదిప్రథమగోత్రము (1) శ్రీక్షేత్రమురెండవది రెండుగోత్రములది. ఛాందనసులు వత్సులు. ఇద్దరుదేవతలు (56) ఆంగిరస అంబరీష¸°వనాశ్వ. భృగుచ్యవనఆప్నువానఔర్వజామదగ్నులు (57) దేవి, భట్టారిక రెండవది శేవలా. ఈవంశమందు ఉద్భవించినవారినిగూర్చివినుఓమునిసత్తమ. (58) క్రోధనులు, సదాచారులు, శ్రౌతస్మార్తక్రియాపరులు పంచయజ్ఞరతులు. ఎప్పుడుసంబంధమాశ్రయించిన వారు క్షతజ్ఞులు, క్రతుజులు, వారందరు నృపసత్తములు (59) అని రెండవగోత్రము. మూడవది మగోడోఆరెండుగోత్రములది. భారద్వాజ, కుత్సులు. ఇద్దరు దేవీలు (60)

మూ || ఆంగిరసబార్హస్సత్యభారదవ్‌ఆజస్తదైవచ | విశ్వామిత్రదేవరాతౌప్రవరత్రయమేవచ || 61 ||

శేషలాబుధలాప్రోక్తాధారశాంతిస్తదైవచ | అస్మిన్‌గ్రామేచయేజాతాః బ్రాహ్మణాఃసత్యవాదినః || 62 ||

ద్విజపూజాక్రియాయుక్తానానాయజ్ఞక్రియాపరాః | అస్మిన్‌గోత్రేసముత్పన్నాఃద్విజాఃసర్వేమునీశ్వరాః || 63 ||

ఇతితృతీయగోత్రం

చతుర్థంశీహోలియాగ్రామంగోత్రద్వితయమేవచ | విశ్వామిత్రదేవరాతతృతీ¸°దలమేవచ || 64 ||

దేవీచచాఈవైతేషాంగోత్రదేవీప్రకీర్తితా | అస్మిన్‌గోత్రేతుయేజాతాఃదుర్బలాదీసమానసాః || 65 ||

అసత్యభాషిణోవిప్రాలోభినోనృపసత్తమ | సర్వవిద్యాప్రవీణాశ్చబ్రాహ్మణాబ్రహ్మసత్తమ || 66 ||

ఇతిచతుర్థంస్థానం

జ్యేష్ఠలోజాపంచమంచస్వస్థానంప్రతికీర్తితం | వత్సశీయాకుత్సశీయాప్రవరద్వితయంస్మృతం || 67 ||

ఆపరివృవాప్రః¸°వనాశ్వభృగుచ్యవన | ఆప్నోర్వజమదగ్నిస్తథైవహి || 68 ||

చచాఈవత్సగోత్రస్యశాంతాచకుత్సగోత్రజా | ఏతైఃత్రిభిఃపంచభిశ్చద్విజాబ్రహ్మస్వరూపిణః || 69 ||

శాంతాదాంతాఃసుశీలాశ్చధనపుత్రైశ్చసంయుతాః | వేదాధ్యయనహీనాశ్చకుశలాఃసర్వకర్మను || 70 ||

సురూపాశ్చసదాచారాఃసర్వధర్మేషునిష్టితాః | దానధర్మరతాఃసర్వేఅత్రజాజలదాద్విజాః || 71 ||

ఇతిపంచమంస్థానం

శేరధాగ్రామేషువైజాతాఃప్రవరద్వయసంయుతాః | కుశభారద్వాజాశ్చైవదేవీద్వయంతథైవచ || 72 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతఃతృతీ¸°దలఏవచ | ఆంగిరసభార్హస్పత్యభారద్వాజాస్తథైవచ || 73 ||

కమలాచమహాలక్ష్మీఃద్వితాయాయక్షిణీతథా | అస్మిన్‌గోత్రేచయేజాతాః శ్రౌతస్మార్తరతాబుధాః || 74 ||

వేదాధ్యనశీలాశ్చతాపసాశచారిమర్దనాః | రోషిణోలోభినోదుష్టాయజనేయాజనేరతాః ||

బ్రహ్మక్రియాపరాఃసర్వేబ్రాహ్మణాస్తేమయోదితాః || 75 ||

ఇతిషష్ఠంస్థానం

దంతాలీయాభారద్వజకుత్సశాయాస్తథైవచ | ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజాస్తథైవచ || 76 ||

దేవీచయక్షణీప్రోక్తాద్వితీయాకర్మలాతథా | అస్మిన్‌గోత్రేచయేజాతావాడవాధనినఃశుభాః || 77 ||

వస్త్రాలంకరణోపేతాద్విజభక్తిపరాయణాః | బ్రహ్మభోజ్యపరాఃసర్వేపర్వేధర్మపరాయణాః || 78 ||

ఇతిసప్తమస్థానం

వడోద్రీయాన్వయేజాతాఃచత్వారఃప్రవరాఃస్మృతాః | కుశఃకుత్సశ్చవత్సశ్చభారద్వాజస్తథైవచ || 79 ||

తత్ర్పవరాణ్యహంవక్ష్యేతథాగోత్రాణ్యసుక్రమాత్‌ | విశ్వామిత్రోదేవరాతః తృతీ¸°దలఏవచ || 80 ||

తా || ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజులు. విశ్వామిత్రదేవరాతులుమూడు ప్రవరలు (61) శేషలాబుధలఅనిచెప్ప బడ్డారుధారశాంతిఅట్లాగే. ఈ గ్రామమందుజన్మించినబ్రాహ్మణులుసత్యవాదులు (62) ద్విజపూజక్రియాయుక్తులు. నానా యజ్ఞక్రియాపరులు. ఈ గోత్రమందుజన్మించినద్విజులంతామునీశ్వరులు (63) అని మూడవగోత్రమునాల్గవది శీహోలియాగ్రామము రెండుగోత్రములు. విశ్వామిత్రదేవరాతులుమూడవదిఔదలుడు (64) వారిదేవిచచాఈ. ఆమెగోత్ర దేవిగాచెప్పబడిది. ఈగోత్రమందుజన్మించిన వారుదుర్బలులు, దీనమాసనులు (65) అబద్ధాలాడేవారు, లోభులు, ఓనృపసత్తమ. అన్నివిద్యలలోప్రవీణులు. బ్రాహ్మణులు, ఓ బ్రహ్మసత్తమ (66) అని నాల్గవస్థానము. జ్యేష్ఠలోజ, ఐదవస్వ స్థానమనబడింది. వత్సశీయులు, కుత్సశీయులు అని రెండు ప్రవరలు (67) ఆపరివృవాప్రః¸°వనా శ్వభృగుచ్యవన ఆప్నోర్వజమదగ్నులు (68) వత్సగోత్రమునకుచచాఈ, కుత్సగోత్రజశాంతావీరితోఐదుగురితో, ముగ్గురితో కూడిన ద్విజులు బ్రహ్మస్వరూపులు. (69) శాంతులు దాంతులు సుశీలులు, ధనముపుత్రులు కలవారు వేదాధ్యయనహీనులు, అన్ని పనులలో నేర్పరులు (70) సురూపులు సదాచారులు, అన్ని ధర్మాలలో, నిష్ఠగలవారు ఇందలివారుదానధర్మరతులు. జలదులు, ద్విజులు, (71) అనిఐదవస్థానము. శేరథగ్రామమందలివారు రెండుపరవరలుగల వారుకుశభారద్వాజులు. అట్లాగేదేవీద్వయము. (72) విశ్వామిత్రదేవరాతఔదలులు ఆంగిరసబార్హస్పత్య భారద్వాజులు (73) మహాలక్ష్మికమల, రెండవదియక్షిణి. ఈ గోత్రమందుజన్మించినవారు. శ్రౌతస్మార్తరతులైనబుధులు (74) వేదాధ్యయనశీలులు. తాపసులు, అరిమర్దనులు. రోషవంతులు, లోభులు, దుష్టులు, యజనయాజ నరతులు.బ్రహ్మ క్రియాపరులు. అందరు బ్రాహ్మణులు.నాచేపుట్టించబడ్డవారు (75) అని ఆరవస్థానము. దంతాలీయులు భారద్వాజకుత్సశాయులు. ఆంగిరస, బార్హస్పత్యభారద్వాజులు (76) యక్షిణి దేవిరెండవది కర్మల ఈ గోత్రమందుజన్మించినవారు బాడబులుధనవంతులు, శుభులు (77) వస్త్రఅలంకరణములుగలవారు, ద్విజభక్తిపరాయణులు. బ్రహ్మభోజ్యపరులు, ధర్మపరాయణులు. (78) అనిఏడవస్థానము. వడోద్రీయఅన్వయజాతులు. నాలుగుప్రవరలవారు. కుశ, కుత్స, వత్స భారద్వాజులు (79) వారి ప్రవరలను వారిగోత్రములనుక్రమంగా చెప్తాను. విశ్వామిత్రదేవరాతఔదలులు (80)

మూ || ఆంగిరసాంబరీషశ్చ¸°వనాశ్వస్తృతీయకాః | భార్గవశ్చ్యావనాప్ననానార్వజమదగ్నిస్తథైవచ || 81 ||

ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజాస్తథైవచ | కర్మలాక్షేమలాచైవధారభట్టారికాతథా || 82 ||

చతుర్థీక్షేమలాప్రోక్తాగోత్రమాతాఅనుక్రమాత్‌ | అస్మిన్‌గోత్రేతుయేజాతాఃపంచయజ్ఞరతాఃసదా || 83 ||

లోభినఃక్రోధినశ్చైవప్రజాయంతేబహువ్రజాః | స్నానదానాదినిరతాఃసదావినిర్జితేంద్రియాః || 84 ||

వాపీకూపతడాగానాంకర్తారశ్చసహస్రశః | ప్రతశీలాగుణజ్ఞాశ్చమూర్ఖావేదవివర్జితాః || 85 ||

ఇత్యష్టమస్థానం

గోదణీయాభిదేగ్రామేగోత్రౌద్వౌతత్రసంస్థితౌ | వత్సగోత్రంప్రధమంకంభారద్వాజంద్వితీయకం || 86 ||

భృగుచ్యవనాప్నవానౌర్వనపురోధనమేవచ | శీహరీప్రథమాజ్ఞేయాద్వితీయావక్షిణీతథా || 87 ||

అస్మిన్గోత్రోద్భవావిప్రాధనధాన్యసమన్వితాః | సామర్షాలౌల్యహీనాశ్చద్వేషిణః కుటిలాస్తథా || 88 ||

హింసినోధనలు బ్థాశ్చమయాప్రోక్తాస్తుభూపతే || 89 ||

ఇతినవమంస్థానం

కంటవాడీఆగ్రామేవిప్రాఃకుశగోత్రసముద్భవాః | ప్రవరంతస్యవక్ష్యామిశృణుత్వంచనృపోత్తమ || 90 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతఉదలశ్చత్రయఃస్మృతాః | చచాఈదేవీసాప్రోక్తా శృణుత్వంనృపసత్తమ || 91 ||

యజంతేక్రతుభిస్తత్రహృష్టచిత్తైకమానసాః | సర్వవిద్యాసుకుశలాఃబ్రాహ్మణాసత్యవాదినం || 92 ||

ఇది దశమంస్థానం

లేఖలోయామయాప్రోక్తాకుత్సవంశేసముద్భవాః | ప్రవరత్రయసంయుక్తాఃశృణుత్వంచనృపోత్తమ || 93 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాజౌదలశ్చేతిత్రయస్మృతాః | చచాఈదేవీతేషాంవైకులరక్షాకరీస్మృతా || 94 ||

బ్రాహ్మణాశ్చమహాత్మానఃసత్వవంతోగుణాన్వితాః | తపస్వియోగినశ్చైవవేదవేదాంగపారగాః || 95 ||

సాధవశ్చనదాచారావిష్ణుభక్తిపరాయణాః | స్నానసంధ్యాపరానిత్యంబ్రహ్మభోజ్యపరాయణాః || 96 ||

అస్మిన్‌వంశేమయాప్రోక్తాఃశృణుత్వంచఅతఃపరం || 97 ||

ఇత్యేకాదశంస్థానం

దేహలోడీఆయేప్రోక్తాఃకుత్సపరవరసంయుతాః | ఆంగిరస

ఆంబరీషోయువనాశ్వస్తృతీయకః || 98 ||

గోత్రదేవీమయాప్రోక్తాశ్రీశేషదుర్బలేతిచ | కుత్సవంశేచయేజాతాః సద్వృత్తాఃసత్యభాషిణః || 99 ||

వేదాధ్యయనశీలాశ్చపరిచ్ఛిద్రైకదర్శినః | సామర్షాలౌల్యతోహీనాద్వేషిణః కుటిలాస్తథా || 100 ||

తా || ఆంగిరస, అంబరీష, ¸°వనాశ్వులు, భార్గవచ్యవన ఆప్నువానఔర్వజామదగ్నులు (81) ఆంగిరస, బార్హస్సత్య భారద్వాజులు. కర్మలక్షేమల, ధారభట్టారిక (82) నాల్గవదిక్షేమం. వరుసగా గోత్రమాతలు. ఈ గోత్రమందుజన్మించినవారు ఎప్పుడుపంచయజ్ఞరతులు (83) లోభులు, క్రోధులు, బహుప్రజులు.స్నానదానాదినిరతులుఎప్పుడువినిర్జిత ఇంద్రియులు (84) వేలకొలదివాపికూపతడాగములకర్తలు వ్రతశీలురుగుణజ్ఞులు, మూర్ఖులు, వేదవివర్జితులు (85) అని ఎనిమిదవ స్థానము గోదణీయమనుగ్రామమందున్నవారురెండుగోత్రముల వారువత్సగోత్రులు, భారద్వాజులు (86) భృగుచ్యవన ఆప్నువాన ఔర్వపురోధనులు తొలిదేవతశీహరీ రెండవదియక్షిణీ (87) ఈగోత్రమందు జన్మించినబ్రాహ్మణులు ధనధాన్య సమన్నవితులు. అమర్షముగలవారు. లౌలయహీనులు ద్వేషంకలవారు, కుటిలులు (88) హింసకులు, ధనలుబ్ధులు, (89) అనినవమస్థానము. కంటవాడీఆగ్రామబ్రాహ్మణులు. కుశగోత్రోద్భవులు. వారిప్రవరనుచెప్తానువిను. (90 ) విశ్వామిత్రుడు, దేవరాతుడు ఉదలుడు అనిముగ్గురు, చచాఈదేవత (91) క్రతువులు ఆచరిస్తారు. సంతుష్టచిత్తులు. ఏకాగ్రమనస్కులు. అన్నివిద్యలలోకుశలులుబ్రాహ్మణులుసత్యవాదులు. (92) అనిపదవస్థానము. వేఖలోయులు కుత్సవంశోద్భవులు మూడు ప్రవరలవారు (93) విశ్వామిత్రదేవరాత ఉదలులు. వారికిచచాఈదేవతకులరక్షణచేసేది (94) అందలిబ్రాహ్మణులు మహాత్ములు సత్యవంతులు, గుణవంతులు, తపస్వులు యోగులు, వేదవేదాంగపారగులు (95) సాథువులు, సదాచారులు, విష్ణుభక్తిపరాయణులు స్నానసంధ్యాపరులు ప్రతిరోజుభగవన్నివేదనభుజించేవారు (96) ఈవంశమువారు ఇట్టివారని చెప్పాను ఇకముందువిను (97) అనిఏకాదశస్థానము. దేహలోడీఆలుకుత్సప్రవరకలవాడు. ఆంగిరస, అంబరీష, యువనాశ్వులు, (98) శ్రీశేషదుర్బలఅనిగోత్రదేవి. కుత్సవంశజాతులుమంచి నడవడికలవారు, సత్యంభాషించేవారు (99) వేదాధ్యయన శీలులు, ఇతరుల తప్పులువెతికేవారు. అమర్ష, లౌల్యముకలవారుహీనులు ద్వేషంకలవారు కుటిలులు (100)

మూ || హింసనోధనలుబ్థాశ్చయేచకుత్ససముద్భవాః || 101 ||

ఇతిద్వాదశంస్థానం

కోహెచబ్రాహ్మణాఃప్రోక్తాఃగోత్రత్రితయసంయుతాః | భారద్వాజస్తధావత్సస్తృతీయఃకుశ ఏవచ || 102 ||

ప్రవరాణ్యహంతధావక్ష్యేయథాగోత్రక్రమేణహి | భార్గవచ్యవనాప్నవానౌర్వజమదగ్నిస్తథైవచ || 103 ||

కుశప్రవరంతృతీయంతుప్రవరత్రయమేవచ | విశ్వామిత్రోదేవరాతఃతృతీ¸°దలమేవచ || 104 ||

యక్షిణీప్రథమాప్రోక్తాద్వితీయాశీహురీతథా | తృతీయాచచాఈప్రోక్తాయథనుక్రమగోత్రజా || 105 ||

అస్మిన్‌గోత్రేభవావిప్రాఃశ్రౌతస్మార్తరతాబుధాః | వేదాధ్యనశీలాశ్చతాపసాశ్చారిమర్దనాః || 106 ||

రోషిణోలోభినోదుష్టాయజనేయాజనేరతాః | బ్రహ్మకర్మపరాఃసర్వేమయాప్రోక్తాద్విజోత్తమాః || 107 ||

ఇతిత్రయోదశస్థానం

చాందణఖేడేయేజాతాభారద్వాజసముద్భవాః | ఆంగిరసోబార్హస్పత్యస్తృతీయోభారద్వాజస్తథా || 108 ||

యక్షిణీచాస్యవైదేవీప్రోక్తావ్యాసేనధీమతా | భారద్వాజస్తుయేజాతాద్విజాబ్రహ్మస్వరూపిణః || 109 ||

శాంతాదాంతాఃసుశీలాశ్చధనపుత్రసమన్వితాః | ధర్మారణ్యద్విజాఃశ్రేష్ఠాఃక్రతుకర్మణి కోవిదాః || 110 ||

గురుభక్తిరతాః సర్వేభాసయంతిస్వకంకులం || 111 ||

ఇతిచతుర్దశంస్థానం

ధలగ్రామేచయేజాతాభారద్వాజసముద్భవాః | ఆంగిరసోబార్హస్పత్యోభారద్వాజస్తథైవచ || 112 ||

అస్మిన్‌గోత్రేచయేజాతాఃవాడవాధనినాశుభాః | వస్త్రాలంకరణోపేతాద్విజభక్తిపరాయణాః || 113 ||

బ్రహ్మభోజ్యయపరాఃసర్వేసర్వేధర్మపరాయణాః | గోత్రదేవీమయాఖ్యాతాయక్షిణీనామ రక్షిణీ || 114 ||

ఇతి పంచదశంస్థానం

మోఊత్రీయాశ్చయేజాతాః ద్వౌగోత్రౌతత్రకీర్తితౌ | భారద్వాజఃకశ్యపశ్చదేవీద్వితయమేవచ || 115 ||

చాముండాయక్షిణీచైవదేవీచాత్రప్రకీర్తితా | కశ్యపావత్సారశ్చైవనైధ్రువశ్చతృతీయకః || 116 ||

ఆంగీరసోబార్హస్పత్యోభారద్వాజస్తృతీయకః | ప్రియావాక్యామహాదక్షాగురుభక్తిరతాఃసదా || 117 |

సదాప్రతిష్ఠావంతశ్చసర్వభూతహితేరతాః | యజంతితేమహాయజ్ఞాన్‌ కాశ్యపాయేద్విజాతయః || 118 ||

సర్వేషాంయాజనకరాయాజ్ఞకాఃపరమాఃస్మృతాః || 119 ||

ఇతిషోడశంస్థానం

హాథీజణచయేజాతావత్సాభారద్వాజాస్తధా | జ్ఞానజాయక్షిణీచైవగోత్రదేవ్యౌప్రకీర్తితే || 120 ||

తా || హింసకులు, ధనలబ్థులు కుత్సవంశమువారు అని ద్వాదశస్థానము (101) కోహెయందలిబ్రాహ్మణులు మూడుగోత్రములవారు భారద్వాజులు, వత్సులు, కుశులు (102) గోత్రక్రముమగాప్రవరలుచెప్తాను. భార్గవచ్యవన ఆప్నువాన, ఔర్వ, జమదగ్నులు (103) కుశప్రవరులు మూడుప్రవరలుకలవారు విశ్వామిత్ర, దేవరాత, ఉదలులు. (104) తొలుత యక్షిణీరెండవది శీహురీ. మూడవది,చచా ఈదేవతక్రమంగా గోత్రములకుచెందినవారు (105) ఈ గోత్రమందలి విప్రులు శ్రౌతస్మార్తరతులు, బుధులు. వేదాధ్యనశీలులు, తాపసులు, అరిమర్దనులు (106) రోషవంతులు, లోభులు, దుష్టులు, యజనయా జనరతులు. అందరు బ్రహ్మకర్మపరులు, ద్విజోత్తములు (107) అని పదమూడవస్థానము. చాందడఖేడ జాతులు భారద్వాజసముద్భవులు. ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజులు. (108) యక్షిణీవీరిదేవత. భారద్వాజులు బ్రహ్మ స్వరూపులు (109) శాంతులు దాంతులు, సుశీలులు, ధనపుత్రసమన్వితులు. ధర్మారణ్యద్విజులు శ్రేష్ఠులు క్రతుకర్మకో విదులు (110) అందరుగురుభక్తిరతులు తమకులాన్నివెలిగించేవారు (111) అని పదునాల్గవస్థానము. ధలగ్రామ జాతులు భారద్వాజసముద్భవులు. ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజులు (112) ఇందలి బ్రాహ్మణులు ధనవంతులు శుభులు, వస్త్రఅలంకారోపేతులు, ద్విజభక్తిపరాయణులు (113) బ్రహ్మభోజ్యపరులు అందరు ధర్మపరులు. యక్షిణీ గోత్రదేవి. రక్షిణికూడా (114) అనిపంచదశస్థానము. మో ఊత్రీయులురెండుగోత్రములవారు భారద్వాజ కశ్యపులు. ఇద్దరుదేవతలు (115) చాముండ యక్షిణులు, కశ్యప, అవత్సారనైధ్రువలు (116) ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజులు. ప్రియవాక్యులు, మహాదక్షులు, గురుభక్తి రతులు (117) ప్రతిష్ఠగలవారు, సర్వభూతహితమందాసక్తులు. యజ్ఞములుచేయువారు కౌశ్యపులు. (118) అందరితో యజ్ఞంచేయించేవారు, ఉత్తమయాజ్ఞికులు (119) అనిషోడశస్థానము హాథీజణులు వత్సులు, భారద్వాజులు గోత్రదేవతలు జ్ఞానజ, యక్షిణులు (120)

మూ || అస్మిన్‌ గోత్రేచయేజాతాఃపంచయజ్ఞరతాఃసదా | లోభినఃక్రోధినశ్చైవప్రజావంతోబహుశ్రుతాః || 121 ||

స్నానదానాదినిరతాఃవిష్ణుభక్తిపరాయణాః వ్రతశీలాగుణజ్ఞానముర్ఖావేదవివర్జితాః || 122 ||

ఇతిసప్తమదశంస్థానం

కపడ్వాణజాబ్రాహ్మణాస్తుభారద్వాజాఃకుశాస్తథా | దేవీచయక్షిణీప్రోక్తాద్వితీయాచచాఈతథా || 123 ||

ఆంగిరసబార్హస్పత్యౌభారద్వాజస్తృతీయకః | విశ్వామిత్రోదేవరాతః తృతీ¸°దలమేవచ || 124 ||

అస్మిన్‌గోత్రేచయేజాతలాఃసత్యవాదిజితవ్రతాః | జితేంద్రియానురూపాశ్చఅల్పాహారాశుభాసనాః || 125 ||

సదోద్యతాఃపురాణజ్ఞాఃమహాదానపరాయణాః | నిర్ద్వేషిణోలోభయుతావేదాధ్యయనతత్పరాః || 126 ||

దీర్ఘదర్శినోమహాతేజాఃమహామాయావిమోహితాః || 127 ||

ఇత్యష్టాదశంస్థానం

జనోహరీవాడవాఃప్రోక్తాఃకుశప్రవరసంయుతాః | విశ్వామిత్రోదేవరాతఃతృతీ¸°దలఏవచ || 128 ||

తారణీచమహామాయాగోత్రదేవీప్రకీర్తితా | అస్మిన్‌వంశేసముత్సన్నావాడవాదుఃసహానృప || 129 ||

మహోత్కటామహాకాయాఃప్రలంబాశ్చమహోద్ధతాః | క్లేశరూపాఃకృష్టవర్ణాఃసరవ్శాస్త్రవిశారదాః || 130 ||

ఐహుభుక్‌ధనినోదక్షాద్వేషపాపవివర్జితాః | సువస్త్రభూషావైరూపాబ్రాహ్మణాబ్రహ్మవాదినః || 131 ||

ఇతిఏకోనవింశతితమంస్థానం

వనోడీయాశ్చయేజాతాః గోత్రాణాంత్రయమేవచ | కుశకుత్సౌచప్రవరేతృతీయోభారద్వాజస్తధా || 132 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతః తృతీ¸°దలమేవచ | ఆంగిరసఅంబరీషోయునాశ్వస్తృతీయకః || 133 ||

ఆంగిరసబార్హస్వత్యభారద్వాజాస్తథైవచ | శేషలాప్రధమాప్రోక్తాతధాశాంతాద్వితీయకా || 134 ||

తృతీయాధారశాంతిశ్చగోత్రదేవ్యౌహ్యనుక్రమాత్‌ | అస్మిన్‌గోత్రేతుయేజాతాదుర్బలాదీసమానసాః || 135 ||

అసత్యభాషిణోవిప్రాలోభినోనృపసత్తమ | సర్వవిద్యాకుశలినోబ్రాహ్మణాబ్రహ్మవిత్తమాః || 136 ||

ఇతివింశతితమంస్థానం

కీణావాచనకంస్థానంయదేకాధికవింశతి | భారద్వాజశ్చవిప్రేంద్రాఃకథితాఃబ్రాహ్మణాఃశుభాః || 137 ||

ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజాస్తదైవచ | యక్షణీచతథాదేవీగోతరదేవీప్రకీర్తితా || 138 ||

అస్మిన్‌గోత్రేచయేజాతావాడవాధనినఃశుభాః | వస్త్రాలంకరణోపేతాద్విజభక్తిపరాయణాః || 139 ||

బ్రహ్మభోజ్యపరాఃసర్వేసర్వేధర్మపరాయణాః

ఇత్యేకవింశతితమంస్థానం

తా || ఈ గోత్రమందుజన్మించినవారుఎల్లప్పుడుపంచయజ్ఞములందు ఆస్తికకలవారు. లోభులు, క్రోధముకల వారు, సంతానము కలవారు, చాలావిషయాలుతెలిసినవారు. (121) స్నానదానములందు ఆసక్తికలవారు, విష్ణుభక్తి పరులు. వ్రతశీలురు, గుణములజ్ఞాన మందుమూర్ఖులు, వేదవర్జితులు (122) అని పదునేడవస్థానమ. కపడ్వాణజులు బ్రాహ్మణులు,భారద్వాజులు, కుశులు, యక్షిణి చచాఈదేవతలు (123) ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజులుప్రవరులు. విశ్వామిత్ర దేవరాత ఔదలులు (124 ) ఈగోత్రమందుజన్మించినవారు. సత్యవాదులు వ్రతములుజయించినవారు, జితేంద్రియులు రూపవంతులు, అల్పాహారులు, అందమైనముఖంగలవారు (125) ఎప్పుడూజాగ్రత్తగాఉంటారు, పురాణజ్ఞులు, మహా దానపరాయణులు, ద్వేషంలేనివారు, లోభంకలవారు వేదాధ్యనతత్పరులు (126) దూరాలోచన కలవారు, మహాతేజస్వంతులు, మహామాయామోహితులు (127) అనిపదునెనిమిదవస్థానము. జన్హోరిబ్రాహ్మణులు కుశప్రవర కలవారు. విశ్వామిత్ర, దేవరాత ఔదలులు (128) మహామాయతారణిగోత్రదేవి ఈ వంశమందుజన్మించినవారు బాడబులు భరింపరాని వారు (129) మహోత్కటులు మహాకాయంగలవారు, వ్రలంబులు, మహద్ధతులు, కష్టమైనరూపం గలవారు నల్లనివారు, సర్వశాస్త్ర విశారదులు (130) అధికంగాభుజించేవారు, దనవంతులు, దక్షులు, ద్వేషముపాపము లేనివారు, మంచివస్త్రముభూషణములు కలవారు వికృతరూపులుబ్రాహ్మణులు, బ్రహ్మవాదులు (131) అని పందొమ్మిదవ స్థానము. వనోడీయులు మూడు గోత్రములవారు. కుశకుత్సభారద్వాజులు, (132) విశ్వామిత్రదేవరాత ఔదలులు. ఆంగిరసఅంబరీషయువనాశ్వులు (133) ఆంగిరసబార్హస్పత్యభారద్వాజులు. శేషలశాంత (134) ధారశాంతి వీరుగోత్రదేవతలు ఈ గోత్రమందుజన్మించినవారు దుర్బలులు, దీనమానసులు (135) అబద్ధాలాడువారు, లోభులు, ఓ రాజ! అన్నివిద్యలలోకుశలురు, బ్రాహ్మలు బ్రహ్మ విత్తములు (136) అనిఇరువదవస్థానము. కీణావాచనకస్థానము ఇరువదిఒకటవది. ఇక్కడిబ్రాహ్మణులు భారద్వాజులు శుభులు (137) ఆంగిరసబార్హప్పత్యభారద్వాజులు, యక్షిణిగోత్రదేవీ (138) ఈ గోత్రమందుజన్మించినబ్రాహ్మణులు ధనవంతులు, శుభులు, వస్త్రఅలంకారములాగలవారు. ద్విజభక్తి పరాయణులు (139) భగవన్నివేదనతినేవారు. ధర్మపరాయణులు (140) అని ఇరువదిఒకటవస్థానము.

మూ || గోవిందణాచస్వస్థానేయేజాతాబ్రహ్మసత్తమాః | కుశగోత్రంచవైప్రోక్తంప్రవరత్రయమేవచ || 141 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతౌదలప్రవచమేవచ | చచాఈచమహాదేవీగోత్రదేవీప్రకీర్తితా || 142 ||

అస్మిన్‌గోత్రేచయేజాతాఃబ్రాహ్మణాబ్రహ్మవేదినః | యజంతేక్రతుభిస్తత్రహృష్టచిత్తైకమానసాః || 143 ||

సర్వవిద్యాసుకుశలాబ్రహ్మణ్యాబ్రహ్మవిత్తమాః || 144 ||

ఇతి ద్వావింశతితమంస్థానం

థలత్యజాహివిప్రేంద్రాద్వౌగోత్రౌచాప్యధిష్ఠితా | ధారణసంకుశంచైవగోత్రద్వితయమేవచ || 145 ||

అగస్త్యోదార్డ్యచ్యుతశ్చరథ్యవాహనమేవచ | విశ్వామిత్రోదేవరాతఃతృతీ¸°దలఏవచ || 146 ||

దేవీచఛత్రజాప్రోక్తాద్వితీయాధలజాతధా | ధారణసగోత్రేయేజాతాః బ్రహ్మణ్యాబ్రహ్మవిత్తమాః || 147 ||

త్రిప్రవరాశ్చైవవిఖ్యాతాసత్వపంతోగుణాన్వితాః | తదన్వయేచయేజాతాధర్మకర్మసమాశ్రితాః || 148 ||

ధనినోజ్ఞాననిష్ఠాశ్చతపోయజ్ఞక్రియాదిషు | త్రమోవింశంప్రోక్తమేతత్‌స్థానంమోఢకజాతినాం || 149 ||

ఇతిత్రయోవింశతితమంస్థానం

వారణసిద్ధాశ్చయే ప్రోక్తాఃబ్రాహ్మణాజ్ఞానవిత్తమాః | అస్మిన్‌గోత్రేచయేవిప్రాఃసత్యవాదిజితవ్రతాః || 150 ||

జితేంద్రియాసురూపాశ్చఅల్పాహారాఃశుభాసనాః | సదోద్యతాఃపురాణజ్ఞాఃమహాదానపరాయణాః || 151 ||

నిర్ద్వేషిణోలోభయుతావేదాధ్యయనతత్పరాః | దీర్ఘదర్శినోమహాతేజామహామాయావిమోహితాః || 152 ||

చతుర్వింశతితమంప్రోక్తంస్వస్థానంపరమంమతం || 153 ||

ఇతిచతుర్వింశతితమంస్థానం

భాలాజాశ్చాత్రవైప్రోక్తాబ్రాహ్మణాసత్యవాదినః || 154 ||

వత్సగోత్రంకుశంచైవగోత్రద్వితయమేవచ

తేషాంప్రవరాణ్యహంవక్ష్యేపంచత్రితయమేవచ | భృగుశ్చ్యవనాప్నువానౌర్వజమదగ్నిస్తదైవచ || 155 ||

ఆంగిరసోంబరీషశ్చ¸°వనాశ్వస్తృతీయకః | శాంతాచశేషలాచాత్రదేవీద్వితయమేవచ || 156 ||

అస్మిన్‌వంశేసముత్పన్నాః సద్వృత్తాసత్యభాషిణః | శాతాంశ్చభిన్నవర్ణాశ్చనిర్థనాశ్చకుచేలినః || 157 ||

నగర్వాలౌల్యయుక్తాశ్చవేదశాస్త్రేషునిశ్చలాః | పంచవింశతిమంప్రోక్తంస్వస్థానంమోఢజాతినాం || 158 ||

ఇతి పంచవింశతితమంస్థానం

మహోవీఆశ్చయేనంతిబ్రాహ్మణాబ్రహ్మవిత్తమాః | ఏకమేవచవైగోత్రంకుశసంజ్ఞంపవిత్రకం || 159 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతఃతృతీ¸°దల ఏవచ | దేవీచవాఈచైవాత్రరక్షారూపావ్యవస్థితా || 160 ||

మూ || గోవిందణస్థానమందుజన్మించినబ్రహ్మసత్తములుకుశగోత్రమువారుమూడుప్రవరలు (141) విశ్వామిత్రుడు, దేవరాత, ఔదలులు చచ ఈమహాదేవిగోత్రదేవి (142) ఈగోత్రమందుజన్మించినవారుబ్రహ్మవేదులు, క్రతువులు అచరిస్తారు. ఆనందంతోఏకాగ్రచిత్తంతో యజ్ఞంచేస్తారు. (143) అన్నివిద్యలలోకుశలురు. బ్రహ్మవిత్తములుపవిత్రులు (144) అని ఇరువది రెండవస్థానము. ధలత్యజులు రెండు గోత్రములవారు ధారణము, సంకుశము, అనిగోత్రములు (145) అగస్త్యుడు, దార్ఢ్యచ్యుతుడు, రథ్యవాహనుడు విశ్వామిత్రదేవతరాత ఔదలులు (146) ఛత్రజా, ధలజాఅని దేవతలు. ధారణసగోత్రము వారుబ్రహ్మవిత్తములు (147) త్రిప్రవరులు. ప్రసిద్ధులు, సత్యవంతులు, గుణవంతులు. ఆవంశమందుజన్మించినవారు ధర్మకర్మలనాశ్రయించినవారు (148) ధనవంతులు. జ్ఞాననిష్ఠులు తపోయజ్ఞక్రియలనిష్ఠులు. మోఢకజాతివారికిఇది ఇరువది మూడవస్థానము. (149) అని ఇరువదిమూడవస్థానము వారణసిద్ధబ్రాహ్మణులు జ్ఞానవిత్తములు ఈగోత్రమందలివిప్రులు సత్యవాదులుజితవ్రతులు. (150) జితేంద్రియులు, సురూపులు అల్పాహారులు, శుభాసనులు సర్వసన్నద్దులు, పురాణజ్ఞులు, మహాదానపరాయణులు (151) ద్వేషరహితులు, లోభహీనులు వేదాధ్యయనతత్పరులు.దీర్ఘదర్శులు. మహాతేజులు మహామాయావిమోహితులు. (152) ఇదిఇరువదినాల్గవస్థానము శ్రేష్ఠమైనది (153) భాలజులుబ్రాహ్మణులుసత్యవాదులు (154) వత్సగోత్రులుకుశగోత్రులు. వారిప్రవరలు, ఐదు, మూడులు. భృగుచ్యవన ఆప్నువానఔర్వజామదగ్నులు (155) ఆంగిరసఅంబరీష ¸°వ్వనాశ్వులు శాంతశేషలిద్దరుదేవతలు (156) ఈవంశమందుజన్మించినవారుమంచినడవడిక కల వారుసత్యవాదులు శాంతులు, భిన్నవర్ణులు, నిర్థనులు, కుచేలులు (157) గర్వంకలవారు,లౌల్యంకలవారు వేదశాస్త్రములందునిశ్చలులు. మోడజాతుల ఇరువది ఐదవస్థానమిది (158) మహోవీఆలుబ్రాహ్మణులుబ్రహ్మవిత్తములు ఇక్కడ ఒకగోత్రమువారేకుశ గోత్రమిది.పవిత్రమైనది (159) విశ్వామిత్ర దేవరాత ఔదలులు. చవాఈదేవతవీరికిరక్షగాఉంది. (160)

మూ || అస్మిన్‌గోత్రేచయేజాతాఃసత్యవాదిజితేంద్రియాః | సత్యవ్రతాఃసురూపాశ్చఅల్పాహారాఃశుభాననాః || 161 ||

దయాలపఃకృపాలవఃసర్వభూతహితేరతాః | షడ్వింశతితమంప్రోక్తంస్వస్థానంబ్రహ్మవాదినాం || 162 ||

రామేణసంసప్తుతాశ్చైవసానుజేనతథైవచ || 163 ||

ఇతిషట్‌వింశతితమంస్థానం

తియాశ్రీయామధోవక్ష్యేస్వస్థానంసప్తవింశకం | అస్మిన్‌స్థౄనచయేజాతాః బ్రాహ్మణావేదపారగాః || 164 ||

శాండిల్యగోత్రంచైవాత్రకధితంవేదసత్తమైః | పంచప్రవరమథోప్రోక్తంజ్ఞానజాచాత్రదేవతా || 165 ||

కాశ్యపావత్సరాశ్చైవశాండిలోసిత ఏవచ | పంచమోదేవలశ్చైవప్రవరాణితధాక్రమాత్‌

జ్ఞాన జాచతథాదేవీకధితాస్థానదేవతా || 166

అస్మిన్‌వంశేచయేజాతాఃతేద్విజాఃసూర్యవర్చనః చంద్రపచ్ఛీతలాన్సర్వేధర్మారణ్యవ్యవస్థితాః || 167 ||

సదాచారామహారాజవేదశాస్త్రపరాయణాః యాజ్ఞికాశ్చశుభాచారాఃసత్యశౌచపరాయణాః || 168 ||

ధర్మజ్ఞాదానశీలాశ్చనిర్మలాహిమదోత్సుకాః | తపఃస్వధ్యాయనిరతాఃన్యాయధర్మపరాయణాః

సప్తవింశతిమంస్థానంకథితంబ్రహ్మవిత్తమైః || 169 ||

ఇతిసప్తవింశంస్థానం

గోధరీయాశ్చయేజాతాబ్రాహ్మణాజ్ఞానసత్తమాః గోత్రత్రయమథోపక్ష్యేయథాచైవాప్యనుక్రమాత్‌ || 170 ||

ప్రధమంధారణసంచ్తేవజాతూకర్ణంద్వితీయకం | తృతీయంకౌశికంచైవయథాచైవాప్యసుక్రమాత్‌ || 171 ||

ధారణసగోత్రేయేజాతాఃప్రవరైఃత్రిభిఃసంయుతాః | అగస్తిశ్చదార్డచ్యుతఇద్మవాహనసంజ్ఞకః || 172 ||

వసిష్ఠశ్చతధాత్రేయోజాతూకర్ణఃతృతీయకః | విశ్వామిత్రో మాధుఛందనఅఘమర్షణస్తృతీయకః || 173 ||

మహాబలాచమాలేయాద్వితీయాచైవయక్షిణీ | తృతీయాచమహాయోగీగోత్రదేవ్యఃప్రకీర్తితాః || 174 ||

అస్మిన్‌వంశేచయేజాతాబ్రాహ్మణాఃసత్యవాదినః | అలౌల్యాశ్చమహాయజ్ఞావేదాజ్ఞాప్రతిపాలకాః || 175 ||

ఇత్యష్ఠావింశంస్థానం

వాటస్త్రహలేయేజాతాగోత్రత్రితయమేవచ | ధారణంప్రధమంజ్ఞేయంవత్ససంజ్ఞంద్వితీయకం || 176 ||

తృతీయంకుత్ససంజ్ఞంచగోత్రదేవ్యస్తథైవచ | ప్రథమంధారణసగోత్రంప్రవరత్రయమేవచ || 177 ||

అగస్తిదార్డచ్యుతశ్చైవఇధ్మవాహనఏవచ | ద్వితీయంవత్ససంజ్ఞంహిప్రవరాణిచపంచవై || 178 ||

భృగుచ్యవనాప్నువానౌర్వజమదగ్నిస్తథైవచ | తృతీయంకుత్ససంజ్ఞంహిప్రవరత్రయమేవచ || 179 ||

ఆంగిరసాంబరీషౌచ¸°వనాశ్వస్తృతీయకః | దేవీచఛత్రజాచైవద్వితీయాశేషలాతథా || 180 ||

జ్ఞానజాచైవదేవీచగోత్రదేవ్యోహ్యనుక్రమాత్‌ | అస్మిన్‌గోత్రేచయేవిప్రాఃసత్యవాదిజితేంద్రియాః || 181 ||

సురూపాశ్చల్పహారాశ్చమహాదానపరాయణాః | నిర్ద్వేషిణోలోభయుతావేదాధ్యయనతత్పరాః || 182 ||

దీర్ఘదర్శినోమహాతేజామహోత్కాః సత్యవాదినం || 183 ||

ఇత్యేకోనత్రింశంస్థానం

మాణజాచమహాస్థానంగోత్రద్వితయమేవచ | శాండిల్యశ్చకుశ##శ్చైవగోత్రద్వయమితీరితం || 184 ||

కాశ్యపో 7వత్సారశ్చశాండిల్యో7సిత ఏవచ | పంచమోదేవలశ్చైవ ఏకగోత్రంప్రకీర్తితం || 185 ||

జ్ఞానజాచతథాదేవీకథితాచాత్రసైవచ | ద్వితీయంచకుశంగోత్రంప్రవరత్రయమేవచ || 186 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతః తృతీ¸°దలమేవచ | జ్ఞానదాచాత్రవైదేవీద్వితీయాసంప్రకీర్తితా || 187 ||

అస్మిన్‌ గోత్రేతుయేజాతాదుర్బలాదీనమానసాః | అసత్యభాషిణోవిప్రాలోభినోనృపసత్తమ || 188 ||

సర్వవిద్యాకుశలినోబ్రాహ్మణాబ్రహ్మనుత్తమాః | ఇతిత్రింశంస్థానం || 189 ||

సాణదాచవరంస్థానంపవిత్రంపరమంమతం | కుశప్రవరజావిప్రాఃతత్రస్థాపావనాఃస్మృతాః || 190 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతఃతృతీయోదల ఏవచ | జ్ఞానదాచమహదేవీగోత్రదేవిప్రకీర్తితా || 191 ||

అస్మిన్‌గోత్రేతుయేజాతాదుర్బలాదీనమానసాః | అసత్యభాషిణోవిప్రాలోభినోనృపసత్తమ || 192 ||

సర్వవిద్యాకుశలినోబ్రాహ్మణాబ్రహ్మవిత్తమాః || 193 ||

ఇత్యేకత్రింశంస్థానం

ఆనందీయాచసంస్థానంగోత్రద్వితయమేవచ | భారద్వాజంనామచైకంశాండిల్యంచద్వితీయకం || 194 ||

ఆంగిరసోబార్హన్సత్యోభారద్వాజస్తృతీయకః |చచాఈచాత్రయాదేవీగోత్రదేవీప్రకీర్తితా || 195 ||

కాశ్యపావత్సారశ్చశాండిల్యో7సిత ఏవచ | పంచమోదేవలశ్చైవప్రవరాణియధాక్రమమ్‌ || 196 ||

తా || ఈ గోత్రజాతులుసత్యవాదులు, జితేంద్రియులుసత్యవ్రతులు, సురూపులు అల్పాహారులు, శుభాసనులు (161) దయాళులు, కృపాళులు, సర్వభూతహితాసక్తులు. ఇది బ్రహ్మవాదులఇరువదిఆరవస్తానము (162) తమ్మునితోకూడిన రామునిచేస్తుతింపబడ్డారు. తమ్మునికూడాను (163) అని ఇరువధిఆరవస్థానము. తియాశ్రీయఅనేఇరువదిఏడవస్థానము గూర్చి చెబుతున్నాను ఈ స్థానమందు జన్మించినవారువేదసారగులు (164) వేదసత్తములు ఇక్కడివారిని శాండిల్య గోత్రమువారని అన్నారు. పంచప్రవరులు. జ్ఞానజదేవత (165) కౌశ్యప, అవత్సార, శాండిల, ఉసిత, దేవలులు ప్రవరులు. స్తానదేవత జ్ఞానజ (166) ఈవంశమందుపుట్టినద్విజులు, సూర్యవర్చసులు. చంద్రునివలె చల్లనైనవారు. ధర్మారణ్య మందున్నారు (167) సదాచారులు, వేదశాస్త్రపరాయణులు యాజ్ఞికులు శుభాచారులు సత్యశౌచపరాయణులు (168) ధర్మజ్ఞులు, దానశీలులు, నిర్మలులు. మదముతో ఉత్సుకులు. తపఃస్వాధ్యాయనిరతలు. న్యాయధర్మపరాయణులు. ఇదిసప్తవింశతి తమస్థానమని. బ్రహ్మవిత్తములన్నారు (169) అని ఇరువదిఏడవస్థానము. గోధరీయులైన బ్రాహ్మణులు జ్ఞానసత్తములు. వారిగోత్రములుమూడువరసగాఇట్లా (170) ధారణస, జాతూకర్ణకౌశికులు. (171) ధారణస గోత్రులుమూడుప్రవరలవారు అగస్తిదార్డచ్యుత, ఇధ్మవాహనులు. (172)వసిష్ఠఆత్రేయజాతూ కర్ణులురెండవవారు విశ్వామిత్ర, మాదుచ్ఛంద, అఘమర్షణులు మూడవగోత్రం, (173) మాలేయా, యక్షిణీ, మహాయోగీగోత్రదేవతలు (174) ఈవంశమందు జన్మించినవారు బ్రాహ్మణుల సత్యవాదులు, అలౌల్యులు, మహాయజ్ఞులు, వేదాజ్ఞాపాలించువారు (175) అని ఇరువది ఎనిమిదవ స్థానం. వాటస్త్రహాల జాతులు మూడు గోత్రముల వారు ధారణవత్స (176) కుత్సులు. అట్లాగే గోత్రదేవతలు. ధారణ సగోత్రులు మూడు ప్రవరులవారు (177) అగస్తి, దార్థచ్యుత, ఇథ్మవాహనులు వత్సులు (178) భృగుచ్యవన, అప్నవాన, ఔర్య, జామదగ్నలు, కుత్సులు మూడు ప్రవరులవారు (179) ఆంగిరస, అంబరీష, ¸°వనాశ్వులు. దేవతలు, ఛత్రజా, శేషలా (180) జ్ఞానజలు క్రమంగా గోత్రదేవతలు. ఈ గోత్రమందలి విప్రులు సత్యవాదులు, జితేంద్రియులు (181) సురూపులు, అల్పాహారులు, మహాదానపరాయణులు, ద్వేషరహితులు, లోభంకలవారు, వేదాధ్యయేన తత్పరులు (182) దీర్ఘదర్శులు. మహాతేజులు, గొప్ప కోరికలు కలవారు, వేదాధ్యయన తత్పరులు (183) అని ఇరువది తొమ్మిదవ స్థానము. మాణజ స్థానమువారు రెండు గోత్రములవారు శాండిల్య కుశగోత్రములు (184) కాశ్యప, అవత్సార, శాండిల్య అసిత, దేవలులది ఒక గోత్రము (185) జ్ఞాన జాదేవి. కుశగోత్రులు మూడు ప్రవరలవారు (186) విశ్వామిత్ర,దేవరాత, ఔదలులు, జ్ఞానదదేవి (187) ఈ గోత్రమందలివారు దుర్బలులు, దీనమానసులు, అసత్యభాషులు, లోభులు (188) సర్వవిద్యాకుశలులు, బ్రాహ్మణులు, బ్రహ్మసత్తములు (189) అని ముప్పదవస్థానము. సాణద మరో స్థానము పవిత్రమైనది. కుశప్రవరులు (190) విశ్వామిత్ర, దేవరాత, ఓదలులు ప్రవరులు. జ్ఞానద గోత్రదేవి (191) ఈ గోత్రమందలి వారు దుర్బలులు, దీనమానసులు, అసత్య భాషులు, లోభులు (192) సర్వవిద్యాకుశలులు, బ్రహ్మవిత్తములు (193) అని ముప్పది ఒకటవ స్థానము. ఆనందీయ సంస్థాన గోత్రికులు ఇద్దరు. భారద్వాజ, శాండిల్యులు (194) ఆంగిరస, బార్హుస్సత్య, భారద్వాజలు ఒకరు. చచా ఈ గోత్రదేవి (195) కాశ్యప, అవత్సార, శాండిల్య, అసిత, దేవలులు రెండవవారు (196)

మూ || జ్ఞానజాచతధాదేవీ కధితా గోత్రదేవతా | అస్మిన్‌ గోత్రేచయే జాతా నిర్లోభాః శుద్ధమానసాః || 197 ||

యదృచ్ఛాలాభసంతుష్టా బ్రాహ్మణా బ్రహ్మవిత్తమాః || 198 ||

ఇతి ద్వాత్రింశంస్థానం

పాడటీయా పరంస్థానం పవిత్రంపరికీర్తితం | కుశగోత్రం భ##వేదత్ర ప్రవరత్రయ సంయుతం || 199 ||

విశ్వామిత్రోదేవరాతః తృతీ¸° దలమేవహి | అస్మిన్‌ గోత్రేచయే జాతా వేదశాస్త్ర పరాయణాః || 200 ||

మదోద్ధురాశ్చతే విప్రాన్యాయమార్గ ప్రవర్తకాః || 201 ||

ఇతి త్రయ స్త్రింశం స్థానం

టేకోలియా వరం స్థానం కుశగోత్రంతథైవచ | విశ్వామిత్రో దేవరాతః తృతీ¸°దల మేవచ || 202 ||

చచాఈ చాత్రవైదేవీ గోత్రదేవీ ప్రకీర్తితా | అస్మిన్‌ గోత్రేభవావిప్రాః శ్రుతిస్మృతి పరాయణాః || 203 ||

రోగిణోలోభినోదుష్టాయజనే యాజనే రతాః | బ్రహ్మక్రియా పరాః సర్వే మోఢాః ప్రోక్తామయాత్రవై || 204 ||

ఇతి చతుః త్రింశం స్థానం

గమీధాణీయం పరమం స్థానంప్రోక్తంవైపంచత్రింశకం | గోత్రం ధారణనంచైవదేవీచాత్రమహాబలా || 205 ||

అగస్తి దార్థచ్యుత ఇధ్మవాహన సంజ్ఞకాః | అస్మిన్‌ వంశేచయే జాతా బ్రాహ్మణా బ్రహ్మతత్పరాః || 206 ||

అలౌల్యాశ్చమహాప్రాజ్ఞా వేదాజ్ఞాప్రతిపాలకాః || 207 ||

ఇతి పంచ త్రింశం స్థానం

మాత్రాచ పరమం స్థానం పవిత్రం సర్వదేహినాం | కుశగోత్రం పవిత్రంతు పరమం చాత్రధిష్ఠితం || 208 ||

విశ్వామిత్రో దేవరాతో దలశ్చైవ తృతీయకః | జ్ఞానదాచమహాదేవీ సర్వలోకై కరక్షిణీ || 209 ||

అస్మిన్‌వంశేసముద్భూతాబ్రాహ్మణా వేదతత్పరాః | సస్వాధాయవషట్‌ కారా వేదశాస్త్ర ప్రవర్తకాః || 210 ||

ఇతి షట్‌ త్రింశం స్థానం

నాతయోరాపరంస్థానం పవిత్రం పరమంశుభం | కుశగోత్రంచతత్రాస్తి ప్రవరత్రయ సంయుతం || 211 ||

విశ్వామిత్రో దేవరాతః తృతీ¸°దలమేవచ | జ్ఞానజాచాత్రవైదేవీగోత్రదేవీప్రకీర్తితా || 212 ||

అస్మిన్‌ వంశే భవాయేచ బ్రాహ్మణా బ్రహ్మవిత్తమాః | ధర్మజ్ఞాః సత్యవక్తారో వ్రతదాన పరాయణాః || 213 ||

ఇతి సప్తత్రింశం స్థానం

బలోలాచ మహాస్థానం పవిత్రం పరమాద్భుతం | కుశగోత్రం సమాఖ్యాతం ప్రవరత్రయమేవచ || 214 ||

పూర్వోక్తం ప్రవరం చైవదేవీచై వ్రాత మానదా | వంశేస్మిన్‌ పరమాః ప్రోక్తాః కాజేశేనవి నిర్మితాః || 215 ||

అపత్య భాషిణో విప్రాలోభినో నృప సత్తమ | సర్వవిద్యా కుశలినో బ్రాహ్మణా బ్రహ్మసత్తమాః || 216 ||

ఇత్యష్టత్రింశం స్థానం

రాజ్యజాచ మహాస్థానం లౌగాక్షా ప్రవరంతథా | కాశ్యపావత్సార వాశిష్ఠం ప్రవరత్రయమేవచ || 217 ||

భద్రాచయోగినీచైవ గోత్రదేవీ ప్రకీర్తితా | అస్మిన్‌ వంశే సముద్భూతా బ్రాహ్మణా వేద తత్పరాః || 218 ||

నిత్యస్నానని త్యహోమ నిత్యదాన పరాయణాః | నిత్యధర్మరతాశ్చైవ నిత్యనైమిత్తతత్పరాః || 219 ||

ఇత్యేకోనచత్వారింశంస్థానం

రూపోలాపరమం స్థానం పవిత్రమతిపుణ్యదం | అస్మిన్‌ గోత్రత్రయే చైవదేవీ త్రితయ మేవచ || 220 ||

తా || జ్ఞానజాదేవి గోత్రదేవత. ఈ గోత్రమందు జన్మించినవారు నిర్లోభులు, శుద్ధమానసులు (197) అనుకోకుండా వచ్చిన దానితో సంతృప్తి పడేవారు బ్రాహ్మణులు, బ్రహ్మవిత్తములు (198) అని ముప్పది రెండవ స్థానము. పాటడీయ మరో స్థానము. పవిత్రమని చెప్పబడింది. కుశగోత్రీకులు మూడు ప్రవరలవారు (199) విశ్వామిత్ర దేవరాత, ఔదలులు. ఈ గోత్రమందలివారు వేదశాస్త్ర పరాయణులు (200) మద ఉద్ధురులు. న్యాయమూర్గ ప్రవర్తకులు. (201) అని ముప్పది మూడవ స్థానము. టీకోలీయ మరో స్థానము కుశగోత్రము. విశ్వామిత్ర, దేవరాత, ఔదలులు (202) చచాఈ దేవత గోత్రదేవి ఈ గోత్రమందలి విప్రులు శ్రుతిస్మృతి పరాయణులు (203) రోగులు, లోభులు, దుష్టులు, యజన యాజనరతులు. బ్రహ్మక్రియా వరులు వీరంతా మోఢులు (204) అని ముప్పది నాల్గవ స్థానము. గమీధాణీయులు ముప్పది ఐదవవారు. ధారణస గోత్రము, మహాబలాదేవి (205) అగస్తిదార్డచ్యుత, ఇధ్మవాహనులు ప్రవర ఈ వంశమందలి బ్రాహ్మణులు బ్రహ్మతత్పరులు (206) అలౌల్యులు, మహా ప్రాజ్ఞులు, వేదప్రాజ్ఞులు, వేదాజ్ఞా ప్రతిపాలకులు (207) అని ముప్పది ఐదవ స్థానము. మాత్ర అనుస్థానము ఉత్తమ పవిత్ర స్థానము ప్రాణులందరికి ఇక్కడి వారు కుశగోత్రులు (208) విశ్వామిత్ర దేవరాత ఔదలులు ప్రవర. మహాదేవి, జ్ఞానద సర్వలోక రక్షిణి దేవత (209) ఈ గోత్రమందు జన్మించిన బ్రాహ్మణులు దేవతత్పరులు స్వాధా, వషట్‌కారములు చేస్తూ, వేదశాస్త్ర ప్రవర్తకులు (210) అని ముప్పది ఆరవ స్థానము. నాతమోర మరొక పవిత్ర స్థానము. మూడు ప్రవరలు కలకుశగోత్రము ఇక్కడ ఉంది (211) విశ్వామిత్ర, దేవరాత, ఔదలులు. జ్ఞానజదేవి గోత్రదేవి (212) ఈ వంశమందు జన్మించిన బ్రాహ్మణులు బ్రహ్మవిత్తములు ధర్మజ్ఞులు, సత్యం పలికేవారు వ్రతదాన పరాయణులు (213) అని ముప్పది ఏడవ స్థానము. బలోల పవిత్రమైన మరొక స్థానము. మూడు ప్రవరల కుశగోత్రమిక్కడ ఉంది. (214) ముందు చెప్పిన ప్రవరలే. మానదేవి ఈ వంశీకులు పరమమైన వారని చెప్పబడ్డారు. వీరిని కాజేశులు నిర్మించారు. (215) అబద్ధాలాడేవారు. లోభులు. అన్ని విద్యలలో కుశలురు బ్రహ్మసత్తములు (216) అని ముప్పది ఎనిమిదవ స్థానము. రాజ్యతి అని మరొక స్థానము. లౌగాక్ష ప్రవరగలది. కాశ్యప, అవత్సార వసిష్ఠులు ప్రవర (217) యోగిని భద్రగోత్రదేవి. ఈ వంశమందలి వారు బ్రాహ్మణులు వేద తత్పరులు (218) స్నాన, హోమ, దాన పరాయణులు, నిత్య ధర్మరతులు, నిత్యనైమిత్తిక కార్యపరులు (219) అని ముప్పది తొమ్మిదవ స్థానము. రూపోలా మరోస్థానము పవిత్రమైనది. పుణ్యమిచ్చేది. మూడు గోత్రములు ముగ్గురు దేవతలు (220).

మూ || ప్రథమంకుత్సవత్సా భ్యౌభారదద్వాజ స్తృతీయకః | ఆంగిరసాంబరీషశ్చ ¸°వనాశ్వః తృతీయకః || 221 ||

భృగుచ్యవ నాప్నవా నౌర్వజమదగ్ని స్తథైవచ | ఆంగిరస బార్హన్సత్య భారద్వాజ్తథైవచ || 222 ||

క్షేమలాచైవ వైదేవీ ధాంభట్టారికాతథా | తృతీయా క్షేమలా ప్రోక్తా గోత్రమాతాహ్యనుక్రమాత్‌ || 223 ||

అస్మిన్‌ గోత్రేచయేజాతా పంచయజ్ఞరతాః సదా | లోభినః క్రోధన శ్చైవ ప్రజాయన్తే బహుప్రజాః || 224 ||

స్నానదానాది నిరతాః సదాచ విజితేంద్రియాః |

వాపీకూపతడాగానాంకర్తారశ్చసహస్రశః || 225 ||

ఇతిచత్వారింశంస్థానం

బోధణీ పరమం స్థానం పవిత్రం పాపనాశనం | కుశంచ కౌశికం చైవగోత్రం ద్వితయమేవచ || 226 ||

విశ్వామిత్రశ్చ ప్రథమో దేవరాతోథ లేతిచ | విశ్వామిత్రాఘ మర్షణ కౌశికేతి తథైవచ || 227 ||

యక్షిణీ ప్రథమాచైవ ద్వితీయాతారణీతథా | అస్మిన్‌ గోత్రేతుయే జాతా దుర్బలాదీసమానసాః || 228 ||

అసత్యభాషిణోవిప్రాలోభినో నృపసత్తమ |

సర్వవిద్యాకుశలినోబ్రాహ్మణా బ్రహ్మసత్తమాః || 229 ||

ఇత్యేకచత్వారింశంస్థానం

ఛత్రోటాచ పరంస్థానం సర్వలోకైక పూజితం | కుశగోత్రం సమాఖ్యాతం ప్రవర త్రయమేవహి || 230 ||

చచాఈ చాత్రవైదేవీ గోత్రదేవీ ప్రకీర్తితా | అస్మిన్‌ వంశే భవాశ్చైవ వేదశాస్త్ర పరాయణాః || 231 ||

మహోదయాశ్చతే విప్రాన్యాయ మార్గ ప్రవర్తకాః || 232 ||

ఇతి ద్విచత్వారింశం స్థానం

ఖలఏవాత్ర సంస్థానం త్రయశ్చత్వారింశ##మేవహి | వత్సగోత్రోద్భవావిప్రాః కృషికర్మ ప్రవర్తకాః || 233 ||

గోత్రజాజ్ఞానజా దేవీ ప్రవరాః పంచ ఏవహి | భార్గవచ్యావనాప్నవా నౌర్వజామదగ్న్యేతి చైవహి || 234 ||

అస్మిన్‌ గోత్రే భవావిప్రాః శ్రౌతాగ్ని సునిషేవకాః | వేదాధ్యయన శీలాశ్చ తాపసాశ్చారిమర్దనాః || 235 ||

రోషిణో లోభినో హృష్టాయజనే యాజనేరతాః | సర్వభూత దయావిష్టా తథాపరోపకారిణః || 236 ||

ఇతి త్రయః చత్వారింశం స్థానం

వానంత డ్యాంచ విప్రాణాం కుశగోత్రముదాహృతం | విశ్వామిత్రో దేవరాతః తృతీ¸°దల మేవహి || 237 ||

చచాఈ చాత్రవైదేవీ గోత్రదేవీ ప్రకీర్తితా | అస్మిన్‌ వంశేచయే జాతాః పూర్వోక్తా బ్రహ్మతత్పరాః || 238 ||

పరోపకారణిశ్చైవ పరచిత్తాను వర్తినః | పరస్వ విముఖాశ్చైవ పరమార్గ ప్రవర్తకాః || 239 ||

ఇతిచత్వారింశంస్థానం

అతః పరంచ సంస్థానం జాఖాసణ ముదాహృతం | గోత్రం వైవాత్స్యసంజ్ఞంతు గోత్రజాశీహురీతథా

ప్రవరాణి చపంచైవ మయాతన ప్రకాశితం || 240 ||

తా || కుత్స, వత్స, భారద్వాజులు, ఆంగిరస, అంబరీష ¸°వనాశ్వులు ఒకరు (221) భృగుచ్యవన, ఆప్నువాన, ఔర్వజామదగ్నులు రెండవ వారు. ఆంగిరస భారద్వాజ, బార్హన్పత్యులు మూడవవారు (222) క్షేమలాదేవి, ధారభట్టారిక, క్షేమల వీరు గోత్రమాతలు (223) ఈ గోత్రమందలివారు పంచయజ్ఞరతులు, లోభులు, క్రోధనులు, అధిక సంతతివారు (224) స్నానదానాది నిరతులు, విజితేంద్రియులు, వేల కొలది వాపికూపతటాకములకు కర్తలు (225) అని నలుబదవ స్థానము. బోధాణీ పరమ పవిత్ర స్థానము, పాపనాశకము, కుశకౌశికులు గోత్రము వారు (226) విశ్వామిత్ర దేవరాత ఓదలులు ప్రవర. విశ్వామిత్ర, అఘమర్షణ కౌశికులు మరో ప్రవరవారు (227) యక్షిణీ, తారణి దేవతలు వరుసగా ఈ గోత్రమందలివారు దుర్బలుల, దీనమానసులు (228) అబద్ధాలాడువారు, లోభులు. సర్వవిద్యాకుశలులు బ్రహ్మసత్తములు (229) అని నలుబది ఒకటవ స్థానము. ఛత్రోటాసర్వలోకములతో పూజింపబడే మరోస్థానము. కుశ గోత్రము ముగ్గురు ప్రవర (230) విశ్వామిత్ర దేవరాత ఓదలులు చచా ఈ దేవత గోత్రదేవి (231) ఈ వంశమందలివారు వేదశాస్త్ర పరాయణులు గొప్ప జన్మకలవారు న్యాయమార్గ ప్రవర్తకులు (232) అని నలుబది రెండవ స్థానము. నలుబది మూడవది ఖల స్థానము. వత్సగోత్రోద్భవులు, విప్రులు కృషికర్మ ప్రవర్తకులు. (233) గోత్రజా జ్ఞానజాదేవి పంచప్రవరులు. భార్గవచ్యవన ఆప్నవాన ఔర్వ జామదగ్న్యులు (234) ఈ గోత్రమందలి విప్రులు శ్రౌతాగ్ని సేవించేవారు వేదాధ్యయన శీలులు, తాపసులు, అరిమర్దనులు (235) రోషవంతులు, లోభులు హృష్టులు. యజనయాజనరతులు. సర్వభూతములందు దయగలవారు. పరోపకారులు (236) అని నలుబది మూడవ స్థానము. వానంతడ్యులు కుశగోత్రులు. విశ్వామిత్ర దేవరాత ఔదలులు ప్రవర (237) చచాఈ గోత్రదేవి ఈ వంశమందలి వారు బ్రహ్మతత్పరులు (238) పరోపకారులు ఇతరుల చిత్తాన్ని అనుసరించేవారు ఇతరుల సొమ్ముకు విముఖులు. పరమార్గ ప్రవర్తకులు (239) అని నలుబది నాల్గవ స్థానము. ఈ తరువాతి స్థానము జా ఖాసణము. వాత్స్య గోత్రము. గోత్రజ, శీహురీ దేవతా పంచప్రవరలు (240)

మూ || భార్గవచ్యావనాప్నువా నౌర్వపురోధనః | అస్మిన్‌ వంశే చయే జాతావాడవాః సుఖవాసినః

విప్రాః స్థూలాశ్చ జ్ఞాతారః సర్వకర్మరతాశ్చవై || 241 ||

సర్వేధర్మైకవిశ్వాసాః సర్వలౌకైకపూజితాః | వేదశాస్త్రార్థనిపుణాయజనే యాజనేరతాః || 242 ||

సదాచారాఃసురూపాశ్చతుందిలాదీర్ఘదర్శినః |

శీహురీచాత్రవైదేవీకులదేవీప్రకీర్తితా || 243 ||

ఇతిపంచచత్వారింశంస్థానం

షట్‌చత్వారింశకం స్థానం మోటానాంతు ప్రకాశితం | గోతీ ఆనామ సంజ్ఞాతుకుశగోత్ర మిహాస్తిచ || 244 ||

విశ్వామిత్రం ప్రథమం చైవ ద్వితీయం దేవరాతకం | తృతీయమౌదలం చైవ ప్రవరత్రితయం త్విదం || 245 ||

యక్షిణీచాత్ర వైదేవీ రాక్షసానాం ప్రభంజనీ | అస్మిన్‌ వంశేచయే జాతా బ్రాహ్మణా బ్రహ్మతత్పరాః || 246 ||

ధర్మేమతి ప్రవృత్తాశ్చ ధర్మశాస్త్రేషు నిష్ఠితాః || 247 ||

ఇతి షట్‌ చత్వారింశం స్థానం

సప్తచత్వారింశకంచ సంస్థానం పరికీర్తితం | వరలీయాఖ్య సంస్థానం పవిత్రం పరమం మతం || 248 ||

భారద్వాజం తథాగోత్రం ప్రవరాణితథైవచ | యక్షిణీ చాత్రవైదేవీ కులదేవీ ప్రకీర్తితా || 249 ||

ఆంగిరసంబార్హస్వత్యంభారద్వాజం తృతీయకం | అస్మిన్‌ వంశేచయేజాతాః బ్రాహ్మణాపూతమూర్తయః || 250 ||

యేషాం వాక్యోదకేనైవ శుద్ధ్యంతి పాపినోనరాః || 251 ||

ఇతిసప్తచత్వారింశకం స్థానం

దుధీయాఖ్యం వరంస్థానం గోత్ర ద్వితయమేవచ | ధారణ సంతథా గోత్రమాంగిరకస మేవచ || 252 ||

అగస్తి దార్డచ్యుత ఇధ్మవాహన సంజ్ఞకం | ఛత్రాఈచ మహాదేవీ ద్వితీయం ప్రవరం శృణు || 253 ||

ఆంగిర సాంబరీషౌచ ¸°వనాశ్వస్తృతీయక ః | జ్ఞానదాశేషలాచైవ జ్ఞానదా సర్వదేవానాం || 254 ||

అస్మిన్‌ వంశే సముత్పన్నా వాడవా దుఃసహానృవ | మదోత్కటా మహాకాయాః ప్రలంభాశ్చమదోద్థతాః || 255 ||

క్లేశరూపాఃకృష్ణవర్ణాఃసర్వశాస్త్రవిశారదాః |

బహుభుక్‌ ధనినోదక్షాద్వేషపాపవివర్జితాః || 256 ||

ఇత్యష్టాచత్వారింశకంస్థానం

హాసోలాజం ప్రవక్ష్యామి స్వస్థానంచాత్ర సంశ్రుతం | శాండిల్యగోత్రం చైవాత్ర ప్రవరైః పంచభిర్యుతం || 257 ||

భార్గవచ్యావనాప్నువానౌర్వం వైజామదగ్న్యకం | యక్షిణీచాత్ర వైదేవీ పవిత్రా పాపనాశినీ || 258 ||

అస్మిన్‌ వంశే చయేజాతా బ్రాహ్మణాః స్థూలదేహినః లంబోదరాలంబకర్ణాలం బహస్తామహాద్విజాః || 259 ||

అరోగినాః సదాదేవాః సత్యవ్రత పరాయణాః || 260 ||

ఇత్యేకోక పంచాశత్తమం స్థానం

తా || భార్గవచ్యవన ఆప్నువాన ఔర్వపురోధనులు. ఈ వంశమందలి బ్రాహ్మణులు సుఖవాసం కలవారు విప్రులు స్థూలకాయులు. తెలిసినవారు. సర్వకర్మరతులు (241) అందరు ధర్మమందు విశ్వాసం కలవారు. సర్వలోక పూజితులు. వేద శాస్త్రార్థములలో నిపుణులు. యజనయాజనరతులు (242) సదాచారులు సురూపులు దీర్ఘదర్శులు. బొజ్జగలవారు. శీహురీ దేవత కులదేవత (243) అని నలుబది ఐదవ స్థానము నలుబది ఆరవ స్థానము మోటులది. '' గోతీ ఆ అని స్థానం. కుశగోత్రము (244) విశ్వామిత్ర, దేవరాత, ఔదలులు ప్రవర (245) రాక్షసుల భంజింపచేసే యక్షిణి దేవత ఈ వంశమందు జన్మించిన బ్రాహ్మణులు బ్రహ్మతత్పరులు (246) ధర్మమందు బుద్ధిగలవారు. ధర్మశాస్త్రమందు నిష్ఠగలవారు (247) అని నలుబది ఆరవ స్థానము. నలుబది ఏడవస్థానము వరలీ అనుస్థానము పవిత్రమైనది (248) భరద్వాజ గోత్రము ప్రవరులు అట్లాగే యక్షిణి కులదేవి (249) ఆంగిరస, బార్హుస్పత్య, భారద్వాజులు ప్రవర ఈ వంశమందలి బ్రాహ్మణులు పవిత్రమూర్తులు (250) వారి మాటలవల్లనే పాపులైన, నరులు శుద్ధినందుతారు (251) అని నలుబది ఏడవస్థానము. మరొక స్థానము దుధీయము రెండు గోత్రములు ధారణసము ఆంగిరసము (252) అగస్తిదార్డచ్యుత ఇధ్మవాహనులు ప్రవర ఛత్రా ఈ మహాదేవి రెండవ ప్రవర (253) ఆంగిరస అంబరీష, ¸°వనాశ్వులు. జ్ఞానదశేషల ప్రాణులందరికిని జ్ఞానద (254) ఈ వంశమందు జన్మించిన బ్రాహ్మణులు దుఃసహులు మదోత్కటులు మహాకాయులు. వ్రలంభులు (ఇతరులపై ప్రభావంచూపేవారు) మదోద్థతులు. (255) క్లేశరూపులు, కృష్ణవర్ణులు. సర్వశాస్త్ర విశారదులు. బహుభుక్కులు. ధనవంతులు, దక్షులు, ద్వేషము పాపములేని వారు (256) అని నలుబది ఎనిమిదవ స్థానము. హాసోలానం, స్వస్థానమును గూర్చి. శాండిల్యగోత్రము, పంచ ప్రవరలు (257) భార్గవచ్యవన ఆప్నువాన,ఔర్వజామదగ్నులు. పవిత్రమైన పాపనాశకమైన యక్షిణి దేవత (258) ఈ వంశమందు పుట్టిన బ్రాహ్మణులు స్థూలదేహులు. లంబోదరులు, లంబకర్ణులు, లంబహస్తులు మహాద్విజులు (259) రోగంలేనివారు దైవస్వరూపులు, సత్యవ్రత పరాయణులు (260) ఇది నలుబది తొమ్మిదవ స్థానము.

మూ || వైహాలాఖ్యంచ సంస్థానం పంచాశత్తమమేవహి | కుశగోత్రం తథాచైవ దేవీచాత్ర మహాబలా || 261 ||

అస్మిన్‌ గోత్రే భవావిప్రా దుష్టాః కుటిలగామినః | ధనినో ధర్మనిష్ఠాశ్చ వేద వేదాంగ పారగాః || 262 ||

దానభోగరతాః సర్వేశ్రౌతేచ కృతబుద్ధయః || 263 ||

ఇతి పంచాశత్తమం స్థానం

అసాలా పరమం స్థానం ప్రవర ద్వయమేవహి | కుశంచధారణంచైవ ప్రవరాణి క్రమేణతు || 264 ||

విశ్వామిత్రో దేవరాతో దేవలస్తు తృతీయకః |

జ్ఞానజాచ తథాదేవీ గోత్రదేవి ప్రకీర్తితా || 265 ||

ఇత్యేకపంచాశత్తమం స్థానం

నాలోలా పరమం స్థానం ద్విపంచాశత్తమంకిల | వత్సగోత్రం తథాఖ్యాతం ద్వితీయం ధారణ సంతథా || 266 ||

ప్రవరాశ్చైవ పూర్వోక్తాదేవ్యుక్తా పూర్వమేవహి | అస్మిన్‌ వంశేచ యేజాతాః పవిత్రాః పరమామతాః || 267 ||

బహునోక్తేనకింవిప్రాఃసర్వఏవాత్రసత్తమాః |

సర్వేశుద్థామహాత్మానఃసర్వేకులపరంపరాః || 268 ||

ఇతిద్వాపంచాశత్తమంస్థానం

దేహోలంపరమం స్థానం బ్రాహ్మణానాం పరంతప | కుశవం శోద్భవావిప్రాఃతత్ర జాతా నృపత్తమ

పూర్వోక్త ప్రవరాణ్యవ దేవీపూర్వో దితామయా || 269 ||

తస్మిన్‌ గోత్రే ద్విజా జాతాః పూర్వోక్త గుణశాలినః || 270 ||

ఇతిత్రి పంచాశత్తమం స్థానం

సోహాసీయా పురం స్థానం గోత్రత్రితయమేవహి | భారద్వాజస్తథాఖ్యాతం గోత్రం వత్సం తథైవచ || 271 ||

యక్షిణీజ్ఞానజాచైవసిహోలియథాక్రమం |

ఏతద్వంశపరీక్షాచపూర్వోక్తానృపసత్తమఇతిచతుఃపంచాశత్తమంస్థానం || 272 ||

పంచపంచాశకంస్థానం ప్రవక్ష్యామి తవాధునా | నామ్నాసంహలియా స్థానం దత్తం రామేణ వైపురా || 273 ||

తత్రవైకుత్సగోత్ర స్థాబ్రాహ్మణాబ్రహ్మవర్చసః | స్వధర్మనిరతా నిత్యాః స్వకర్మనిరతాశ్చతే || 274 ||

ఆంగిరసాంబరీషేచ¸°వనాశ్వమతఃపరం |

శాంతాచైవత్రవైదేవీశాంతికర్మణిశాంతిదా|| 275 ||

ఇతిపంచపంచాశత్తమంస్థానం

ఏవంమయా తేగోత్రాణి స్థానాస్య పితథైవచ | ప్రవరాణితథైవాత్ర బ్రాహ్మణానాం పరంతప || 276 ||

అలతః పరం ప్రవక్ష్యామిత్రై విద్యానాం పరంతప | స్వస్థానంచ మయాప్రోక్తం యథానుక్రమేణుతు || 277 ||

శీలాయాః ప్రథమం స్థానం మండోరాచ ద్వితీయకం | ఏవడీచతృతీయం హిగుందరాణాచతుర్ధకం || 278 ||

పంచమం కల్యాణీయా దేగామాషష్ఠకంతదా | నాయ పురాసప్తమంచ డలీ ఆచాష్టమంతథా || 279 ||

కడోవ్యాసవమంచైవ కోహాటో యాదశమంతథా | హరడీయైకాదశంచైవ భదుకీయా ద్వాదశం తథా || 280 ||

తా || వైహాలాఖ్యము స్థానము ఏబదియవది. కుశగోత్రము, మహాబలదేవి (261) ఈ గోత్రమందలి విప్రులు దుష్టులు, కుటిలగాములు, ధనవంతులు, ధర్మనిష్ఠులు. వేదవేదాంగపారగులు (262) దాన భోగరతులు అందరు శ్రౌత మందు నిష్ఠగలవారు (263) అని ఏబదవస్థానము. అసాలాపరమ స్థానము. రెండు గోత్రములు కుశ, ధారణలు (264) విశ్వామిత్ర దేవరాత దేవలులు (ఔదలులు) జ్ఞానజగోత్రదేవి (265) అని ఏబది ఒకటవ స్థానము. ఏబది రెండవది స్థానము నాలోలావత్స, ధారణ సగోత్రములు (266) ప్రవరలు ముందు చెప్పాము. దేవతలు ముందలివారే. ఈ వంశమందలివారు పవిత్రులు. ఉత్తములు (267) ఎక్కువగా చెప్పటం అవసరం. ఇక్కడి విప్రులంతా సజ్జనులు. అందరు శుద్ధులు మహాత్ములు. కులపరం పరగా వచ్చినవారే (268) అని ఏబది రెండవ స్థానము దేహోలము బ్రాహ్మణులకు పరమ స్థనాము. అక్కడ కుశవంశపు బ్రాహ్మణులు జన్మించారు. ప్రవరమందు చెప్పించే దేవత ముందు చెప్పినట్టిదే (269) ఆ గోత్రమందలి బ్రాహ్మణులు ముందు చెప్పిన గుణములు కలవారు (270) అని ఏబది మూడవ స్థానము. సోహాసీయ పురమున, మూడు గోత్రములవారు. భారద్వాజ, ఖ్యాత, వత్సములు (271) యక్షిణి, జ్ఞానజ, సిహోలీ దేవతలు. ఈ వంశ పరీక్షముందే చెప్పబడింది. (272) అని ఏబది నాల్గవ స్థానము. ఇక ఏబది ఐదవ స్థానము. సంహాలియా స్థానము. రాముడిచ్చాడు (273) అక్కడి బ్రాహ్మణులు కుత్స గోత్రమువారు బ్రహ్మవర్చస్సు కలవారు స్వధర్మనిరతులు, కర్మనిరతులు (274) ఆంగిరస, అంబరీష, ¸°వనాశ్వులు ప్రవర శాంతాదేవి శాంతి కర్మలలో శాంతినిచ్చేది (275) అని ఏబది ఐదవస్థానము. ఈ విధముగా, గోత్రములు, స్థానములు, బ్రాహ్మణుల ప్రవరలు (గోత్రదేవి, గుణములు) చెప్పాను. (276) ఇక ముందు త్రైవిద్యుల గూర్చి చెప్తాను. వరుసగా వారి స్వస్థానముల చెప్తాను (277) శీల మొదటిది. మండోర రెండవది. ఏవడి మూడవది. గుందరాణా నాల్గవది. (278) కల్యాణీ ఐదవది దేగామ ఆరవది. నాయకపురం ఏడవది డలీ ఆ ఎనిమిదవది (279) కడోవ్య తొమ్మిదవది. కోహోటోయ పదవది. హరిడీయ పదకొండవది, భదుకీయ పన్నెండవది. (280).

మూ || సంప్రాణావా తథాచా త్రకందరావా ప్రకీర్తితం | వాసరోవాత్రయోదశంష రండావాచతుర్దశం || 281 ||

లోలానణా పంచదశం వారోలాషోడశం తథా | నాగలాపురామయాచాత్రఉక్తం సప్తదశంతథా || 282 ||

బ్రహ్మోవాచ -

చాతుర్విద్యాస్తుయే విప్రానాగతాః పునరాగతాః | వసంతి తత్రరమ్యేచ చక్రిరేతే ద్విజోత్తమాః || 283 ||

చతుర్వింశతి సంఖ్యాకారామశాసనలిప్సయా | హనుమంతం ప్రతిగతా వ్యావృత్తాః పునరాగతాః || 284 ||

తేషాందోషాత్సమస్తాస్తే స్థానభ్రంశత్వ మాగతాః | కియత్కాలేగతే తేషాం విరోధఃనమ పద్యత || 285 ||

భిన్నా చారా భిన్న భాషా వేశ సంశయ మాగతాః | పంచదశ సహస్రాణి మధ్యేయేకేచ వాడవాః || 286 ||

కృషికర్మ రతా ఆసన్‌కే చిద్యజ్ఞ పరాయణాః | కేచిన్మల్లాశ్చ సంజాతాః కేచిద్వై వేదపారగాః || 287 ||

ఆయుర్వేదరతాః కేచిత్‌ కేచిద్రజక యాజకాః | సంధ్యాస్నానపరాః కేచిత్‌ నీలీకర్తృ ప్రయాజకాః || 288 ||

తంతు కృద్యాచనరతాః తంతువాయాదియాచకాః | కలౌప్రాప్తే ద్విజాః భ్రష్టా భవిష్యంతి నసంశయః || 289 ||

శూద్రేషు జాతిభేదః స్యాత్‌ కలౌప్రాప్తేన రాధిప | భ్రష్టాచారాః పరం జ్ఞాత్వా జ్ఞాతి బంధేన పీడితాః || 290 ||

భోజనాచ్ఛాదనేరాజన్‌పరిత్యక్తానిజైర్ణనైః | సకో7పి కన్యాం వివహేత్‌ సంసర్గేణ కదాచన |

సతస్తే వణిజో రాజంసై#్తలకారాః కలౌకిల || 291 ||

కేచిచ్చ కలకారాశ్చ కేచిత్తం దులకారిణః | రాజపుత్రాశ్రితాః కేచిత్‌ నానావర్ణ సమాశ్రితాః

కలౌప్రాప్తే తువణిజో భ్రష్టాః కేపి మహీతలే || 292 ||

తేషాంతు పృథగాచారాః సంబంధాశ్చ పృథక్‌ కృతాః | సీతాపురేచ వసతిః కేషాం చిత్సమజాయత || 293 ||

సాభ్రమత్యాః తటేకేచిత్‌ యత్రకుత్ర వ్యవస్థితాః | సీతాపురాత్తయే పూర్వం భయభీతాః సమాగతాః || 294 ||

సాభ్రమత్యుత్తరే కూలే శ్రీక్షేత్రయే వ్యవస్థితాః | యదాతేషాం పదం స్థానం దత్తం వైనుఖవాసకం || 295

పునస్తే పిగతాః పద్యః తస్మిన్‌ సీతాపురే స్వయం | పంచపంచాశత్‌ గ్రామాశ్చ దత్తాస్తుపునరాగమే || 296 ||

రామేణ మోఢ విప్రాణాం నివాసాంస్తే షుచక్రిరే | వృత్తి బాహ్యాస్తుయే విప్రా ధర్మారణ్యాం తరస్థితాః || 297 ||

నా స్మాకం వణిజాం వృత్తౌ గ్రామవృత్తౌన కించన | ప్రయోజనం హి విప్రేంద్రా వాసో7స్మాకంతురోచతే || 298 ||

ఇత్యుక్తే సమనుజ్ఞాతాః త్రైవిద్యైః తైర్ద్విజోత్తమైః | తేషుగ్రామేషుతే విప్రాశ్చ తుర్విద్యా ద్విజోత్తమాః || 299 ||

స్వకర్మనిరతాః శాంతాః కృషి కర్మపరాయణాః | ధర్మారణ్యాన్నాతి దూరేధేనూః సంచారయంతితే || 300 ||

తా || సంప్రాణావ, కందరావ, వాసరోవా పదమూడవది. శరండావా పదునాల్గవది (281) లోలానణ పదిహేనవది. వారోల పదహారవది. నాగల పురము పదిహేడవది (282) బ్రహ్మవచనము - చాతుర్విద్యులు నాగతులు, పునరాగతులు ఆ రమ్యమైన చోట ఆ బ్రాహ్మణులు వాసం చేశారు (283) ఇరువది నాలుగు సంఖ్యాకులు రామశాసన మందు కోరిక గలవారు. హనుమంతుని గూర్చి వెళ్ళారు. తిరిగి మరలా వచ్చారు (284) ఆ దోషంవల్ల వారంతా స్థాన భ్రంశమందారు. కొంత కాలం గడిచాక వారికి విరోధమేర్పడింది (285) భిన్న ఆచారులు, భిన్న భాషీయులు, వేషం సంశయాస్పదమైంది. వారంతా బ్రాహ్మణులు, పదిహేనువేల బ్రాహ్మణులు (286) కొందరు కృషికర్మపరులే, కొందరు యజ్ఞపరాయణులు. కొందరు మల్లులు. కొందరు వేదపాఠకులు (287) కొందరు ఆయుర్వేదమందు ఆసక్తి కలవారు. కొందరు రజక యాజకులు. కొందరు సంధ్యా స్నానపరులు కొందరు నీలకర్తృ ప్రయాజకులు (288) కొందరు సాలెవారిని యాచించేవారు దారం తయారు చేసే వారిని యాచించేవారు దారం తయారు చేసే వారిని యాచించేవారు. కలివస్తే ద్విజులు భ్రష్టులౌతారు. అనుమానంలేదు (299) ఓ రాజ! కలియుగంవస్తే శూద్రులలో జాతిబేదం వస్తుంది. భ్రష్టాచారులను తెలుసుకొని జ్ఞాతి బంధంతో పీడితులౌతారు (290) భోజన, అచ్ఛాదనములందు తమవారిచే వదలి పెట్టబడుతారు. సహవాసంతో ఎప్పుడూ ఎవరూ కన్యను చేసుకోరు. పిదప ఆ వణిజులు కలిలో తైలకారులౌతారు (291) కొందరు కలకారులు. కొందరు తండులకారులు. కొందరు రాజపుత్రాశ్రితులు కొందరు నానావర్ణముల నాశ్రయించిన వారు కలివస్తే కొందరు వణిజులు భూమిపై భ్రష్టులౌతారు (292) వారి ఆచారములు వేరు. సంబంధములు వేరు చేయబడ్డాయి. కొందరికి సీతాపురంలో నివాసమేర్పడింది (293) కొందరు సాభ్రమతి తట మందు, కొందరు ఎక్కడో ఒకచోట ఉండిపోయారు. సీతాపురం నుండి ఇంతకుముందు ఎవచొచ్చారో, భయపడి (294) ''సాభ్రమతి '' ఉత్తరతీరమందు, శ్రీ క్షేత్రమందు ఎవరున్నారో, ఎప్పుడైతే వారికి సుఖవాసముగా స్థానమును ఇచ్చారో (295) తిరిగి వారు వెంటనే ఆ సీతాపురానికి స్వయంగా వెళ్ళారు. తిరిగి వచ్చిన వారికి ఏబది ఐదు గ్రామాలన ఇచ్చారు (296) రాముడు మోఢ విప్రులకు అక్కడ నివాసమేర్పరచాడు. వృత్తి బాహ్యులైన విప్రులు ధర్మారణ్యమందున్నారు (297) వణిజ వృత్తి యందు గ్రామవృత్తి యందు మాకేమీ ప్రయోజనం లేదు. మాకు వాసము మాత్రము రుచిస్తోంది (298) అని అనగా ఆ త్రైవిద్యులతో అనుమతింపబడి, ఆ గ్రామములలో ఆ విప్రులు చాతుర్విద్యులు బ్రాహ్మణులు (299) స్వకర్మ నిరతులై శాంతులై కృషికర్మ పరాయణులైనారు. ధర్మారణ్యానికి కొద్ది దూరంలో వారు ఆవులను మేవసాగారు (300).

మూ || బహవస్తత్ర గోపాలా బభూవుః ద్విజబాలకాః | చాతుర్విద్యాస్తు శిశవః తేషాం ధేనూరచారయన్‌

తేషాంభోజన కామాయ అన్నపానాది సత్కృతం || 301 ||

అనయన్వైయువతయో విధవా అపి బాలకాః || 302 ||

కాలేన కియతా రాజంస్తేషాం ప్రీతి రభూన్మిథః | గోపాలాబుభుజుః ప్రేవ్ణూకుమార్యోద్విజబాలికాః || 303 ||

జాతా ః నగర్భాస్తాః సర్వాదృష్టాసై#్త ర్ద్విజసత్తమైః | పరిత్యక్తాశ్చ సదనాత్‌ ధిక్కృతాః పాపకర్మణా || 304 ||

తేభ్యోజాతా కుమారాయే కాతీభాగోలకాస్తథా | ధేనుజాస్తే ధరాలోకేఖ్యాతిం జగ్ముః ద్విజోత్తమాః || 305 ||

వృత్తి బాహ్యాస్తుతే విప్రాభిక్షాంకుర్వంతి నిత్యశః | అన్యచ్చశ్రూయతాం రాజన్‌ త్రైవిద్యానాం ద్విజన్మనాః || 306 ||

కుష్టీకో7పి తథావంగుః మూర్ఖోవా బధిరో7పివా | కాణోవాప్యథకుబ్జోవా బద్ధవాగథవాపునః || 307 ||

అప్రాప్తకన్యకాహ్యేతే చాతుర్విద్యాన్‌ సమాశ్రితాః | విత్తేసమహాతారాజన్‌ సుతాంస్తే షాంకుమారికాః || 308 ||

ఉద్వాహితాస్తదా రాజంస్తస్మాజ్జాతార్భకాస్తుయే | త్రిదల జాస్తే విఖ్యాతాః క్షితిలోకే7భవంస్తతః || 309 ||

వృత్తించక్రుః బ్రాహ్మణాస్తే7న్యన్యంమిశ్రసముద్భవాః

అన్యచ్చ శ్రూయతాం రాజన్‌త్రైవిద్యానాంద్విజన్మనాం || 310 ||

రామదత్తేన గ్రామేణ కరగ్రహణహేతవే | ఏకీభూయద్విజైః సర్వైః గ్రామం ప్రదాయతంబలిం || 311 ||

అర్థం నివేదయామానుః అర్థంచైవో పరక్షితం | ఏతల్లబ్థం హిమన్వానాః తేద్విజాలౌల్యభాగినః || 312 ||

మహాస్థానగతాయేచ తేహి విస్మయ మాయయుః | తస్మధ్యేకో7పి విప్రాస్తానువాచ కుపితో వచః || 313 ||

విప్ర ఉవాచ -

అనృతం చైవ భాషంతే లౌల్యేన మహతా వృతాః | పుత్రపౌత్ర వినాశాయ బ్రహ్మస్వేష్వతి లోలుపాః || 314 ||

సవిషం విషమిత్యాహుః బ్రహ్మస్వం విషముచ్యతే | విషమే కాకిసంహంతి బ్రహ్మస్వం పుత్ర పౌత్రకం || 315 ||

బ్రహ్మస్వేన చదగ్థేషు పుత్రదారగృహాదిషు | సచతే7పి తిష్ఠంతి బ్రహ్మస్వేన వినాశితాః || 316 ||

సనాకంలభ##తే సో7థ సదాబ్రహ్మస్వరహారకః | యదావరాటికాంచైవ బ్రాహ్మణస్యహరంతియే || 317 ||

తతోజన్మత్రయాణ్యవ హర్తానిరయమావ్రజేత్‌ | పూర్వజానో వభుంజతితత్ప్రదత్తంజలంక్వచిత్‌ || 318 ||

క్షయాహేనోప భుజంతి తస్యపిండోదక క్రియాః | సంతతింనైవలభ##తే లభ్యమానానజీవతి || 319 ||

యదిజీవతి దైవాచ్చేత్‌ భ్రష్టాచారాభ##వేదితి || 320 ||

ఏకాదశ విప్రా ఊచుః -

నా సత్యం భాషితం విప్రాః కథం దూషయసేహినః | అపరాథం వినాకస్యకటూక్తిః యుజ్యతేకిల || 321 ||

తచ్ఛ్రుత్వా తైర్ద్విజైః పార్థ గ్రామగ్రామహయితా వణిక్‌ | పరిపుష్టః సతత్సర్వం కథయా మాసకారణం || 322 ||

వణిజై రేవయే దత్తో బలిశ్చద్విజసత్తమాః | తత్సర్వం శుద్థ భావేన కథితంతు ద్విజన్మను || 323 ||

తతో7ర్థ దలం జ్ఞాత్వాతే కుపితా ద్విజపుత్రకాః | వృత్తేర్భహిష్కృతాస్తేవై ఏకాదశ ద్విజాస్తతః || 324 ||

ఏకాదశ సమాజ్ఞాతిః విఖ్యాతా భువనత్రయే | సతేషాం సహసంబంధో సవివాహశ్చ జాయతే || 325 ||

ఏకాదశ సమాయేచ బహిర్గ్రామే వసంతితే | ఏవంభే దాసమభవన్నానామోఢ ద్విజన్మనాం

యుగాను సారాత్కాలేన జ్ఞాతీనాంచ వృషన్యవా || 326 ||

ఇతి శ్రీ స్కాందే మహాపురాణ ఏకాశీతి సాహస్య్రాం సంహితాయాం తృతీయ బ్రహ్మఖండే పూర్వభాగే ధర్మారణ్య మాహాత్మ్యే జ్ఞాతి భేద వర్ణనం నామ ఏక ఊసచత్వారింశో7ధ్యాయః || 39 ||

తా || అక్కడచాలామంది, ద్విజబాలకులుగోపాలులుచాతుర్విద్యులుశిశువులువారిధేనువులనుమేపసాగారు. వారికి భోజనంకొరకు, అన్నపానాదిసత్కారమును (301) యువతులు, విధవలు, బాలకులు తెచ్చారు (302) కొంతకాలానికి వారికిపరస్పరముప్రేమకల్గింది. గోపాలులుప్రేమతోద్విజబాలికలనుకుమారిలనుఅనుభవించారు (303) వారంత గర్భవతు ల్యారు. వారినిద్విజసత్తములుచూచారు. ఇళ్ళనుండివారిని వెళ్ళగొట్టారు. పాపకర్మచేవారినిధిక్కరించారు. (304) వారికి పుట్టినకుమారులు కాతీభులు, గోలకులు వారుభూలోకమందుధేనుజులనికీర్తిపొందారు (గోవర్థనజాతి) (305) వృత్తి బాహ్యులైన ఆవిప్రులుప్రతిరోజుభిక్షచేయసాగారు. త్రైవిద్యద్విజన్ములగూర్చిమరింకావినండి. (306) కుష్టురోగి, పంగువు, మూర్ఖుడు, బధిరుడు, కాణుడు, కుజ్జుడు, మాటరానివాడు (నత్తి) (307) కన్యకలనుపొందనివీరుచాతుర్విద్యులనాశ్రయించారు. గొప్పధనంతోకుమారికలువారిసుతులను (308) వివాహమాడారు. వారికికల్గినసంతానము, త్రిదలజులని ఈ భూమిపైప్రసిద్ధినందారు (309) ఆబ్రాహ్మాణులు పరస్పరముమిశ్రసముద్భవులు వృత్తినాశ్రయించారు. మరొకటి త్రైవిద్య బ్రాహ్మణులగూర్చి వినండి (310) రాముడిచ్చినగ్రామాన్నిపన్నుతీసుకొనేకారణంకొరకు, ద్విజులంతాఏకమైగ్రామంనుండి బలితీసుకొని (311) సగభాగమిచ్చారు. అర్థభాగముదాచారు (డబ్బు) ఆబ్రాహ్మణులు లౌల్యం కలవారై ఇదిలభించిందను కొన్నారు. (312) మహాస్థానమునకువెళ్ళారు. వారాశ్చర్యపడ్డారు. వారిమధ్యఒకబ్రాహ్మణుడుకోపంతో వారితో ఇట్లాఅన్నాడు. (313) విప్రునిమాట - లౌల్యంకలవారైఅబద్ధమాడుతున్నారు. బ్రహ్మస్వమందు అతిలోలువులైపుత్రపౌత్రవినాశనం తెచ్చుకుంటున్నారు. (314) విషమువిషము కాదు. బ్రహ్మస్వము (బ్రాహ్మడిసోమ్ము) విషమౌతుంది. విషము ఒకడినే చంపుతుంది. బ్రహ్మస్వముపుత్రపౌత్రుల చంపుతుంది. (315) బ్రహ్మస్వంతో పుత్రదారగృహములుదగ్ధమైతే బ్రహ్మస్వంతో నాశితులైవారుకూడామిగలరు. (316) బ్రహ్మస్వహారకుడుఎప్పుడూస్వర్గాన్నిపొందడు. బ్రాహ్మణునిపిడుకనైనా/పేడనైనా తీసుకున్నవారు. (317) పిదపమూడు జన్మలునరకంవెళ్తారు. పూర్వజులువారిచ్చిన (తిలోదకాన్ని) ఉదకాన్నితాగరు (318) క్షయాహమందు (తద్దినంరోజు) ఆతడిచ్చినసిండోదకక్రియలనుతినరు. సంతానంకలుగదు. కలిగినాజీవించరు. (319) దైవవశాత్తుబ్రతికితే భ్రష్టాచారులౌతారు. (320) ఏకాదశవిప్రులిట్లన్నారు - ఓ విప్రులార! అబద్ధంచెప్పలేదు. మమ్మల్నెందుకుదూషిస్తున్నారు. తప్పులేనప్పుడు, కటువుగామాట్లాడటంతగునా (321) దానిని విని బ్రాహ్మణులు, గ్రామమందు పన్నులువసూలుచేసేవణిజుని అడిగారు. అతడు దానికి కారణం చెప్పాడు (322) ఓ ద్విజసత్తములార! వణిజులే నాకు బలి (కానుక) ఇచ్చారు. అదంతా శుద్ధమైన మనస్సుతో బ్రాహ్మలకు చెప్పాను. (323) అప్పుడు సగమే అని గ్రహించి ఆ ద్విజపుత్రకులు కుపితులైనారు. ఆ పిదప ఆ పదకొండు ద్విజులు వృత్తి నుండి బహిష్కరింపబడ్డారు. ((324) ముల్లోకములలో ఏకాదశులు సమానమైన జ్ఞాతులుగా ప్రసిద్ధికెక్కారు. వారితో వివాహ సంబంధముకాని జరుగదు (325) ఏకాదశసములు, గ్రామంబయట ఉన్నవారు. ఈ విధముగా భేదము లేర్పడ్డాయి. మోఢ బ్రాహ్మణులలో నానా రకాలుగా కాలక్రమంలో యుగాన్ననుసరించి జ్ఞాతలుకు, వృషునకు భేదములు (326) అని శ్రీ స్కాంద మహాపురాణమందు ఏకాశీతి సహస్ర సంహితయందు తృతీయ బ్రహ్మఖండ మందు పూర్వభాగమందు, ధర్మారణ్య మాహాత్మ్యమందు జ్ఞాతి భేదవర్ణన మనునది ముప్పది తొమ్మిదవ అధ్యాయము || 39 ||

Sri Scanda Mahapuranamu-3    Chapters